• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 疆外之險,莫過蜀土。

    “疆外之險,莫過蜀土。”詩句出處:《元和聖德詩》;是唐朝詩人韓愈的作品。

    皇帝即阼,物無違拒。曰暘而暘,曰雨而雨。維是元年,
    有盜在夏。欲覆其州,以踵近武。皇帝曰嘻,豈不在我。
    負鄙為艱,縱則不可。出師征之,其眾十旅。軍其城下,
    告以福禍。腹敗枝披,不敢保聚。擲首陴外,降幡夜豎。
    疆外之險,莫過蜀土。韋皋去鎮,劉辟守後。血人於牙,
    不肯吐口。開庫啖士,曰隨所取。汝張汝弓,汝鼓汝鼓。
    汝為表書,求我帥汝。事始上聞,在列咸怒。皇帝曰然,
    嗟遠士女。茍附而安,則且付與。讀命於庭,出節少府。
    朝發京師,夕至其部。辟喜謂黨,汝振而伍。蜀可全有,
    此不當受。萬牛臠炙,萬甕行酒。以錦纏股,以紅帕首。
    有恇其兇,有餌其誘。其出穰穰,隊以萬數。遂劫東川,
    遂據城阻。皇帝曰嗟,其又可許。爰命崇文,分卒禁禦。
    有安其驅,無暴我野。日行三十,徐壁其右。辟黨聚謀,
    鹿頭是守。崇文奉詔,進退規矩。戰不貪殺,擒不濫數。
    四方節度,整兵頓馬。上章請討,俟命起坐。皇帝曰嘻,
    無汝煩苦。荊並洎梁,在國門戶。出師三千,各選爾醜。
    四軍齊作,殷其如阜。或拔其角,或脫其距。長驅洋洋,
    無有齟齬。八月壬午,辟棄城走。載妻與妾,包裹稚乳。
    是日崇文,入處其宇。分散逐捕,搜原剔藪。辟窮見窘,
    無地自處。俯視大江,不見洲渚。遂自顛倒,若杵投臼。
    取之江中,枷脰械手。婦女累累,啼哭拜叩。來獻闕下,
    以告廟社。周示城市,咸使觀睹。解脫攣索,夾以砧斧。
    婉婉弱子,赤立傴僂。牽頭曳足,先斷腰膂。次及其徒,
    體骸撐拄。末乃取辟,駭汗如寫。揮刀紛紜,爭刌膾脯。
    優賞將吏,扶珪綴組。帛堆其傢,粟塞其庾。哀憐陣沒,
    廩給孤寡。贈官封墓,周匝宏溥。經戰伐地,寬免租簿。
    施令酬功,急疾如火。天地中間,莫不順序。幽恒青魏,
    東盡海浦。南至徐蔡,區外雜虜。怛威赧德,踧踖蹈舞。
    掉棄兵革,私習簋簠。來請來覲,十百其耦。皇帝曰籲,
    伯父叔舅。各安爾位,訓厥甿畝。正月元日,初見宗祖。
    躬執百禮,登降拜俯。薦於新宮,視瞻梁梠。戚見容色,
    淚落入俎。侍祠之臣,助我惻楚。乃以上辛,於郊用牡。
    除於國南,鱗筍毛簴。廬幕周施,開揭磊砢。獸盾騰拏,
    圓壇帖妥。天兵四羅,旂常婀娜。駕龍十二,魚魚雅雅。
    宵升於丘,奠璧獻斝。眾樂驚作,轟豗融冶。紫焰噓呵,
    高靈下墮。群星從坐,錯落侈哆。日君月妃,煥赫婐S。
    瀆鬼濛鴻,嶽祗嶪峨。飫沃膻薌,產祥降嘏。鳳凰應奏,
    舒翼自拊。赤麟黃龍,逶陀結糾。卿士庶人,黃童白叟。
    踴躍歡呀,失喜噎歐。乾清坤夷,境落褰舉。帝車回來,
    日正當午。幸丹鳳門,大赦天下。滌濯剷磢,磨滅瑕垢。
    續功臣嗣,拔賢任耇。孩養無告,仁滂施厚。皇帝神聖,
    通達今古。聽聰視明,一似堯禹。生知法式,動得理所。
    天錫皇帝,為天下主。並包畜養,無異細鉅。億載萬年,
    敢有違者?皇帝儉勤,盥濯陶瓦。斥遣浮華,好此綈紵。
    敕戒四方,侈則有咎。天錫皇帝,多麥與黍。無召水旱,
    耗於雀鼠。億載萬年,有富無窶。皇帝正直,別白善否。
    擅命而狂,既翦既去。盡逐群奸,靡有遺侶。天錫皇帝,
    厖臣碩輔。博問遐觀,以置左右。億載萬年,無敢餘侮。
    皇帝大孝,慈祥悌友。怡怡愉愉,奉太皇後。浹於族親,
    濡及九有。天錫皇帝,與天齊壽。登茲太平,無怠永久。
    億載萬年,為父為母。博士臣愈,職是訓詁。作為歌詩,
    以配吉甫。

    【註釋】:

    疆:

    ①邊境;邊界。《詩經·大雅·皇矣》:“侵自阮疆。”(阮:古代諸侯國名。)《孟子·公孫醜下》:“域民不以封疆之界,固國不以山溪之險。”(域:使定居。)杜荀鶴《送友遊吳越》:“去越從吳過,吳疆與越連。”②疆域;疆土。張說《郭公神道碑銘》:“為人臣,恢疆禦侮,以勞定國,不亦忠乎?”(恢:恢復。禦:抵抗。侮:欺負。)③田界;田邊。張衡《東京賦》:“兆民勸於疆埸(yì),感懋(mào)力以耘耔(zǐ)。”(勸:勉勵。埸:田界。懋:勸勉。耘籽:除草培土。)④止境;極限。王褒《聖主得賢臣頌》:“休征自至,壽考無疆。”《詩經·豳風·七月》:“稱彼兕觥,萬壽無疆。”(休:吉慶。征:預兆。)⑤通“彊(強)”。強盛。《呂氏春秋·長攻》:“凡治存亡,安危疆弱,必有其遇,然後可成。”蔡邕《汝南周巨勝碑》:“疆禦不能奪其守。”

    外:

    ①疏遠。《周易·泰》:“內君子而外小人,君子道長(zhǎng),小人道消也。”(內:親近。長:增長。消:減少。)《韓非子·愛臣》:“此君人者所外也。”(君人者:國君。)②外邊;外部。與“內”相對。《孟子·告子下》:“入則無法傢拂士,出則無敵國外患者,國恒亡。”《史記·屈原賈生列傳》:“懷王以不知忠臣之分,故內惑於鄭袖,外欺於張儀。”③外表。《法言·修身》:“其為外也肅括。”④其他的。《孟子·滕文公下》:“外人稱夫子好辯,敢問何也?”⑤不正規的;非正式的。《論衡·案書》:“《國語》、《左氏》之外傳也。”⑥排除;除去。《淮南子·精神》:“外此,其餘無足利矣。”⑦稱父系之外的親屬。《爾雅·釋親》:“母之考為外王父。”

    之:

    ①到……去。《呂氏春秋·察傳》:“子夏之晉,過衛。”(晉、衛:皆諸侯國名。)《漢書·高帝紀》:“沛公引兵之薛。”(沛公:劉邦。薛:地名。)②直到。《詩經·鄘風·柏舟》:“之死矢靡(mǐ)它。”(矢:發誓。靡它:沒有他心。)③代詞。1. 指代人和事物。相當於“他(她)”、“它”、“他(它)們”。《左傳·隱公元年》:“(薑氏)愛共叔段,欲立之。”(共叔段:人名。)《論語·學而》:“學而時習之。”(時:按時。習:演習。)2.指示代詞。“這”、“這個”。《詩經·周南·桃夭》:“之子於歸。”④助詞。1.相當於現代漢語助詞“的”,放在定語和中心語之間。《詩經· 召南·羔羊》:“羔羊之皮。”2. 用於主語和謂語之間,取消句子的獨立性,使變成偏正結構。《左傳·僖公四年》:“不虞君之涉吾地也。”(虞:料想。涉:進入。)3.用於前置賓語和動詞之間,相當於“是”。《墨子·公輸》:“宋何罪之有?”4.用於句中或句末起調整音節的作用。《左傳·莊公十年》:“公將鼓之。”(鼓:擊鼓。)《孟子·梁惠王上》:“天油然作雲,沛然下雨,則苗浡(bó)然興之矣。”(浡然:興起的樣子。)

    險:

    ①險峻之處。《周易·坎》:“王公設險,以守其國。”②險要。《孟子·公孫醜下》:“固國不以山溪之險,威天下不以兵革之利。”③險惡。《荀子·天論》:“政險失民。”④邪惡。《商君書·開塞》:“愛私則險。”(私:私利。)⑤危險。韓愈《南山》:“脫險逾避臭。”

    莫:

    ①(mu)[名]日落的時候。《禮記·聘義》:“日~人倦。”(“暮”的本字。)②[代]沒有什麼。《莊子·秋水》:“天下之水,~大於海。”③[副]不。《墨子·公輸》:“殺臣,宋~能守,乃可攻也。”

    過:

    (一)①經過;走過。《韓非子·外儲說左上》:“乘白馬而過關。”《史記·高祖本紀》:“西過高陽。”(高陽:地名)。②過去。杜甫《阻雨不得歸瀼西甘林》:“三伏適已過,驕陽化為霖。”(適:恰好。霖:甘雨。)③超過;勝出。《左傳·隱公元年》:“大都不過參國之一。”(參國之一:國都的三分之 一。)④過分。張居正《答馬總兵》:“一切事體,不必過慮。”⑤探訪;拜訪。《史記·魏公子列傳》:“臣有客在市屠中,願枉車騎過之。”⑥過錯;犯錯誤。《左傳·宣公二年》:“過而能改,善莫大焉。”《論語·學而》:“過則勿憚改。”⑦量詞。遍;次。陸雲《與兄平原書》:“前後讀兄文一再過。” (二)guō 古國名。在今山東省掖縣北。《左傳·襄公四年》:“(寒浞)處澆於過,處豷於戈。” (三)huò 通“禍”。《墨子·魯問》:“故大國之攻小國也,是交相賊也,過必反於國。”

    蜀:

    ①周代諸侯國名。在今四川西部,成都一帶。②朝代名。1.三國時蜀漢的簡稱。在今四川、雲南、貴州一帶。《三國志·吳書·吳主傳》:“吾待蜀不薄。”2. 十國之一。史稱前蜀。王建所建,為後唐所滅。3. 十國之一。史稱後蜀。孟知祥所建,為宋所滅。

    土:

    (一)①泥土;土壤。《荀子·勸學》:“積土成山,風雨興焉。”《尚書·禹貢》:“(冀州)厥土惟白壤。”(厥:其;它的。)②土地;田地。揚雄《羽獵賦》:“不奪百姓膏腴谷土桑柘之地。”(膏腴:肥沃。)③領土;國土。《左傳·昭公七年》:“普天之下,莫非王土。”④地方;地區。《詩經·魏風·碩鼠》:“逝將去女,適彼樂土。”(逝:通“誓”。去:離開。女:通“汝”,你。適:往。)⑤鄉土;故鄉。《後漢書·班超傳》:“久在絕域,年老思土。”⑥本地的;地方性的。《尚書·旅獒》:“犬馬非其土性不畜。”⑦五行之一。《尚書·洪范》:“五行:一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑧八音之一。指塤一類的樂器。《周禮·春官·大師》:“皆播之以八音,金、石、土、革、絲、木、匏、竹。”⑨土地神。《公羊傳·僖公三十一年》:“天子祭天,諸侯祭土。” (二)dù ①植物的根。《詩經·豳風·鴟鴞》:“徹彼桑土。”②古代河流名。《詩經·大雅·綿》:“民之初生,自土沮漆。”(沮:通“徂cú”,往。漆:古河名。)


  • 疆外之险,莫过蜀土。

    “疆外之险,莫过蜀土。”诗句出处:《元和圣德诗》;是唐朝诗人韩愈的作品。

    皇帝即阼,物无违拒。曰旸而旸,曰雨而雨。维是元年,
    有盗在夏。欲覆其州,以踵近武。皇帝曰嘻,岂不在我。
    负鄙为艰,纵则不可。出师征之,其众十旅。军其城下,
    告以福祸。腹败枝披,不敢保聚。掷首陴外,降幡夜竖。
    疆外之险,莫过蜀土。韦皋去镇,刘辟守后。血人于牙,
    不肯吐口。开库啖士,曰随所取。汝张汝弓,汝鼓汝鼓。
    汝为表书,求我帅汝。事始上闻,在列咸怒。皇帝曰然,
    嗟远士女。苟附而安,则且付与。读命于庭,出节少府。
    朝发京师,夕至其部。辟喜谓党,汝振而伍。蜀可全有,
    此不当受。万牛脔炙,万瓮行酒。以锦缠股,以红帕首。
    有恇其凶,有饵其诱。其出穰穰,队以万数。遂劫东川,
    遂据城阻。皇帝曰嗟,其又可许。爰命崇文,分卒禁御。
    有安其驱,无暴我野。日行三十,徐壁其右。辟党聚谋,
    鹿头是守。崇文奉诏,进退规矩。战不贪杀,擒不滥数。
    四方节度,整兵顿马。上章请讨,俟命起坐。皇帝曰嘻,
    无汝烦苦。荆并洎梁,在国门户。出师三千,各选尔丑。
    四军齐作,殷其如阜。或拔其角,或脱其距。长驱洋洋,
    无有龃龉。八月壬午,辟弃城走。载妻与妾,包裹稚乳。
    是日崇文,入处其宇。分散逐捕,搜原剔薮。辟穷见窘,
    无地自处。俯视大江,不见洲渚。遂自颠倒,若杵投臼。
    取之江中,枷脰械手。妇女累累,啼哭拜叩。来献阙下,
    以告庙社。周示城市,咸使观睹。解脱挛索,夹以砧斧。
    婉婉弱子,赤立伛偻。牵头曳足,先断腰膂。次及其徒,
    体骸撑拄。末乃取辟,骇汗如写。挥刀纷纭,争刌脍脯。
    优赏将吏,扶珪缀组。帛堆其家,粟塞其庾。哀怜阵没,
    廪给孤寡。赠官封墓,周匝宏溥。经战伐地,宽免租簿。
    施令酬功,急疾如火。天地中间,莫不顺序。幽恒青魏,
    东尽海浦。南至徐蔡,区外杂虏。怛威赧德,踧踖蹈舞。
    掉弃兵革,私习簋簠。来请来觐,十百其耦。皇帝曰吁,
    伯父叔舅。各安尔位,训厥甿亩。正月元日,初见宗祖。
    躬执百礼,登降拜俯。荐于新宫,视瞻梁梠。戚见容色,
    泪落入俎。侍祠之臣,助我恻楚。乃以上辛,于郊用牡。
    除于国南,鳞笋毛簴。庐幕周施,开揭磊砢。兽盾腾拏,
    圆坛帖妥。天兵四罗,旂常婀娜。驾龙十二,鱼鱼雅雅。
    宵升于丘,奠璧献斝。众乐惊作,轰豗融冶。紫焰嘘呵,
    高灵下堕。群星从坐,错落侈哆。日君月妃,焕赫婐S。
    渎鬼濛鸿,岳祗嶪峨。饫沃膻芗,产祥降嘏。凤凰应奏,
    舒翼自拊。赤麟黄龙,逶陀结纠。卿士庶人,黄童白叟。
    踊跃欢呀,失喜噎欧。乾清坤夷,境落褰举。帝车回来,
    日正当午。幸丹凤门,大赦天下。涤濯刬磢,磨灭瑕垢。
    续功臣嗣,拔贤任耇。孩养无告,仁滂施厚。皇帝神圣,
    通达今古。听聪视明,一似尧禹。生知法式,动得理所。
    天锡皇帝,为天下主。并包畜养,无异细钜。亿载万年,
    敢有违者?皇帝俭勤,盥濯陶瓦。斥遣浮华,好此绨纻。
    敕戒四方,侈则有咎。天锡皇帝,多麦与黍。无召水旱,
    耗于雀鼠。亿载万年,有富无窭。皇帝正直,别白善否。
    擅命而狂,既翦既去。尽逐群奸,靡有遗侣。天锡皇帝,
    厖臣硕辅。博问遐观,以置左右。亿载万年,无敢余侮。
    皇帝大孝,慈祥悌友。怡怡愉愉,奉太皇后。浃于族亲,
    濡及九有。天锡皇帝,与天齐寿。登兹太平,无怠永久。
    亿载万年,为父为母。博士臣愈,职是训诂。作为歌诗,
    以配吉甫。

    【注释】:

    疆:

    ①边境;边界。《诗经·大雅·皇矣》:“侵自阮疆。”(阮:古代诸侯国名。)《孟子·公孙丑下》:“域民不以封疆之界,固国不以山溪之险。”(域:使定居。)杜荀鹤《送友游吴越》:“去越从吴过,吴疆与越连。”②疆域;疆土。张说《郭公神道碑铭》:“为人臣,恢疆御侮,以劳定国,不亦忠乎?”(恢:恢复。御:抵抗。侮:欺负。)③田界;田边。张衡《东京赋》:“兆民劝于疆埸(yì),感懋(mào)力以耘耔(zǐ)。”(劝:勉励。埸:田界。懋:劝勉。耘籽:除草培土。)④止境;极限。王褒《圣主得贤臣颂》:“休征自至,寿考无疆。”《诗经·豳风·七月》:“称彼兕觥,万寿无疆。”(休:吉庆。征:预兆。)⑤通“彊(强)”。强盛。《吕氏春秋·长攻》:“凡治存亡,安危疆弱,必有其遇,然后可成。”蔡邕《汝南周巨胜碑》:“疆御不能夺其守。”

    外:

    ①疏远。《周易·泰》:“内君子而外小人,君子道长(zhǎng),小人道消也。”(内:亲近。长:增长。消:减少。)《韩非子·爱臣》:“此君人者所外也。”(君人者:国君。)②外边;外部。与“内”相对。《孟子·告子下》:“入则无法家拂士,出则无敌国外患者,国恒亡。”《史记·屈原贾生列传》:“怀王以不知忠臣之分,故内惑于郑袖,外欺于张仪。”③外表。《法言·修身》:“其为外也肃括。”④其他的。《孟子·滕文公下》:“外人称夫子好辩,敢问何也?”⑤不正规的;非正式的。《论衡·案书》:“《国语》、《左氏》之外传也。”⑥排除;除去。《淮南子·精神》:“外此,其余无足利矣。”⑦称父系之外的亲属。《尔雅·释亲》:“母之考为外王父。”

    之:

    ①到……去。《吕氏春秋·察传》:“子夏之晋,过卫。”(晋、卫:皆诸侯国名。)《汉书·高帝纪》:“沛公引兵之薛。”(沛公:刘邦。薛:地名。)②直到。《诗经·鄘风·柏舟》:“之死矢靡(mǐ)它。”(矢:发誓。靡它:没有他心。)③代词。1. 指代人和事物。相当于“他(她)”、“它”、“他(它)们”。《左传·隐公元年》:“(姜氏)爱共叔段,欲立之。”(共叔段:人名。)《论语·学而》:“学而时习之。”(时:按时。习:演习。)2.指示代词。“这”、“这个”。《诗经·周南·桃夭》:“之子于归。”④助词。1.相当于现代汉语助词“的”,放在定语和中心语之间。《诗经· 召南·羔羊》:“羔羊之皮。”2. 用于主语和谓语之间,取消句子的独立性,使变成偏正结构。《左传·僖公四年》:“不虞君之涉吾地也。”(虞:料想。涉:进入。)3.用于前置宾语和动词之间,相当于“是”。《墨子·公输》:“宋何罪之有?”4.用于句中或句末起调整音节的作用。《左传·庄公十年》:“公将鼓之。”(鼓:击鼓。)《孟子·梁惠王上》:“天油然作云,沛然下雨,则苗浡(bó)然兴之矣。”(浡然:兴起的样子。)

    险:

    ①险峻之处。《周易·坎》:“王公设险,以守其国。”②险要。《孟子·公孙丑下》:“固国不以山溪之险,威天下不以兵革之利。”③险恶。《荀子·天论》:“政险失民。”④邪恶。《商君书·开塞》:“爱私则险。”(私:私利。)⑤危险。韩愈《南山》:“脱险逾避臭。”

    莫:

    ①(mu)[名]日落的时候。《礼记·聘义》:“日~人倦。”(“暮”的本字。)②[代]没有什么。《庄子·秋水》:“天下之水,~大于海。”③[副]不。《墨子·公输》:“杀臣,宋~能守,乃可攻也。”

    过:

    (一)①经过;走过。《韩非子·外储说左上》:“乘白马而过关。”《史记·高祖本纪》:“西过高阳。”(高阳:地名)。②过去。杜甫《阻雨不得归瀼西甘林》:“三伏适已过,骄阳化为霖。”(适:恰好。霖:甘雨。)③超过;胜出。《左传·隐公元年》:“大都不过参国之一。”(参国之一:国都的三分之 一。)④过分。张居正《答马总兵》:“一切事体,不必过虑。”⑤探访;拜访。《史记·魏公子列传》:“臣有客在市屠中,愿枉车骑过之。”⑥过错;犯错误。《左传·宣公二年》:“过而能改,善莫大焉。”《论语·学而》:“过则勿惮改。”⑦量词。遍;次。陆云《与兄平原书》:“前后读兄文一再过。” (二)guō 古国名。在今山东省掖县北。《左传·襄公四年》:“(寒浞)处浇于过,处豷于戈。” (三)huò 通“祸”。《墨子·鲁问》:“故大国之攻小国也,是交相贼也,过必反于国。”

    蜀:

    ①周代诸侯国名。在今四川西部,成都一带。②朝代名。1.三国时蜀汉的简称。在今四川、云南、贵州一带。《三国志·吴书·吴主传》:“吾待蜀不薄。”2. 十国之一。史称前蜀。王建所建,为后唐所灭。3. 十国之一。史称后蜀。孟知祥所建,为宋所灭。

    土:

    (一)①泥土;土壤。《荀子·劝学》:“积土成山,风雨兴焉。”《尚书·禹贡》:“(冀州)厥土惟白壤。”(厥:其;它的。)②土地;田地。扬雄《羽猎赋》:“不夺百姓膏腴谷土桑柘之地。”(膏腴:肥沃。)③领土;国土。《左传·昭公七年》:“普天之下,莫非王土。”④地方;地区。《诗经·魏风·硕鼠》:“逝将去女,适彼乐土。”(逝:通“誓”。去:离开。女:通“汝”,你。适:往。)⑤乡土;故乡。《后汉书·班超传》:“久在绝域,年老思土。”⑥本地的;地方性的。《尚书·旅獒》:“犬马非其土性不畜。”⑦五行之一。《尚书·洪范》:“五行:一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑧八音之一。指埙一类的乐器。《周礼·春官·大师》:“皆播之以八音,金、石、土、革、丝、木、匏、竹。”⑨土地神。《公羊传·僖公三十一年》:“天子祭天,诸侯祭土。” (二)dù ①植物的根。《诗经·豳风·鸱鸮》:“彻彼桑土。”②古代河流名。《诗经·大雅·绵》:“民之初生,自土沮漆。”(沮:通“徂cú”,往。漆:古河名。)


  • jiang wai zhi xian ,mo guo shu tu 。

    “jiang wai zhi xian ,mo guo shu tu 。”shi gou chu chu :《yuan he sheng de shi 》;shi tang chao shi ren han yu de zuo pin 。

    huang di ji zuo ,wu mo wei ju 。yue yang er yang ,yue yu er yu 。wei shi yuan nian ,
    you dao zai xia 。yu fu ji zhou ,yi zhong jin wu 。huang di yue xi ,qi bu zai wo 。
    fu bi wei jian ,zong ze bu ke 。chu shi zheng zhi ,ji zhong shi lv 。jun ji cheng xia ,
    gao yi fu huo 。fu bai zhi pi ,bu gan bao ju 。zhi shou pi wai ,jiang fan ye shu 。
    jiang wai zhi xian ,mo guo shu tu 。wei gao qu zhen ,liu bi shou hou 。xie ren yu ya ,
    bu ken tu kou 。kai ku dan shi ,yue sui suo qu 。ru zhang ru gong ,ru gu ru gu 。
    ru wei biao shu ,qiu wo shuai ru 。shi shi shang wen ,zai lie xian nu 。huang di yue ran ,
    jie yuan shi nv 。gou fu er an ,ze ju fu yu 。dou ming yu ting ,chu jie shao fu 。
    chao fa jing shi ,xi zhi ji bu 。bi xi wei dang ,ru zhen er wu 。shu ke quan you ,
    ci bu dang shou 。mo niu luan zhi ,mo weng hang jiu 。yi jin chan gu ,yi gong pa shou 。
    you kuang ji xiong ,you er ji you 。ji chu rang rang ,dui yi mo shu 。sui jie dong chuan ,
    sui ju cheng zu 。huang di yue jie ,ji you ke hu 。yuan ming chong wen ,fen cu jin yu 。
    you an ji qu ,mo bao wo ye 。ri hang san shi ,xu bi ji you 。bi dang ju mou ,
    lu tou shi shou 。chong wen feng zhao ,jin tui gui ju 。zhan bu tan sha ,qin bu lan shu 。
    si fang jie du ,zheng bing du ma 。shang zhang qing tao ,qi ming qi zuo 。huang di yue xi ,
    mo ru fan ku 。jing bing ji liang ,zai guo men hu 。chu shi san qian ,ge shua er chou 。
    si jun ji zuo ,yan ji ru fu 。huo ba ji jiao ,huo tuo ji ju 。chang qu xiang xiang ,
    mo you ju yu 。ba yue ren wu ,bi qi cheng zou 。zai qi yu qie ,bao guo zhi ru 。
    shi ri chong wen ,ru chu ji yu 。fen san zhu bu ,sou yuan ti sou 。bi qiong jian jiong ,
    mo de zi chu 。fu shi da jiang ,bu jian zhou zhu 。sui zi dian dao ,re chu tou jiu 。
    qu zhi jiang zhong ,jia dou xie shou 。fu nv lei lei ,ti ku bai kou 。lai suo que xia ,
    yi gao miao she 。zhou shi cheng shi ,xian shi guan du 。jie tuo luan suo ,ga yi zhen fu 。
    wan wan ruo zi ,chi li yu lou 。qian tou ye zu ,xian duan yao lv 。ci ji ji tu ,
    ti hai cheng zhu 。mo nai qu bi ,hai han ru xie 。hui dao fen yun ,zheng cun kuai fu 。
    you shang jiang li ,fu gui chuo zu 。bo dui ji jia ,su sai ji yu 。ai lian zhen mei ,
    lin gei gu gua 。zeng guan feng mu ,zhou za hong pu 。jing zhan fa de ,kuan mian zu bu 。
    shi ling chou gong ,ji ji ru huo 。tian de zhong jian ,mo bu shun xu 。you heng qing wei ,
    dong jin hai pu 。na zhi xu cai ,ou wai za lu 。da wei nan de ,cu ji dao wu 。
    diao qi bing ge ,si xi gui fu 。lai qing lai jin ,shi bai ji ou 。huang di yue xu ,
    bai fu shu jiu 。ge an er wei ,xun jue mang mu 。zheng yue yuan ri ,chu jian zong zu 。
    gong zhi bai li ,deng jiang bai fu 。jian yu xin gong ,shi zhan liang lv 。qi jian rong se ,
    lei la ru zu 。shi ci zhi chen ,zhu wo ce chu 。nai yi shang xin ,yu jiao yong mu 。
    chu yu guo na ,lin sun mao ju 。lu mu zhou shi ,kai jie lei ke 。shou dun teng na ,
    yuan tan tie tuo 。tian bing si luo ,旂chang e na 。jia long shi er ,yu yu ya ya 。
    xiao sheng yu qiu ,dian bi suo jia 。zhong le jing zuo ,hong hui rong ye 。zi yan shi a ,
    gao ling xia duo 。qun xing cong zuo ,cuo la chi chi 。ri jun yue fei ,huan he wo S。
    du gui 濛hong ,yue zhi ye e 。yu wo shan xiang ,chan xiang jiang gu 。feng huang ying zou ,
    shu yi zi fu 。chi lin huang long ,wei tuo jie jiu 。qing shi shu ren ,huang tong bai sou 。
    yong yue huan ya ,shi xi ye ou 。gan qing kun yi ,jing la qian ju 。di che hui lai ,
    ri zheng dang wu 。xing dan feng men ,da she tian xia 。di zhuo chan chuang ,mo mie xia gou 。
    xu gong chen si ,ba xian ren gou 。hai yang mo gao ,ren pang shi hou 。huang di shen sheng ,
    tong da jin gu 。ting cong shi ming ,yi shi yao yu 。sheng zhi fa shi ,dong de li suo 。
    tian xi huang di ,wei tian xia zhu 。bing bao chu yang ,mo yi xi ju 。yi zai mo nian ,
    gan you wei zhe ?huang di jian qin ,guan zhuo tao wa 。chi qian fu hua ,hao ci ti zhu 。
    chi jie si fang ,chi ze you jiu 。tian xi huang di ,duo mai yu shu 。mo shao shui han ,
    hao yu qiao shu 。yi zai mo nian ,you fu mo ju 。huang di zheng zhi ,bie bai shan fou 。
    shan ming er kuang ,ji jian ji qu 。jin zhu qun jian ,mi you wei lv 。tian xi huang di ,
    mang chen shuo fu 。bo wen xia guan ,yi zhi zuo you 。yi zai mo nian ,mo gan yu wu 。
    huang di da xiao ,ci xiang ti you 。yi yi yu yu ,feng tai huang hou 。jia yu zu qin ,
    ru ji jiu you 。tian xi huang di ,yu tian ji shou 。deng ci tai ping ,mo dai yong jiu 。
    yi zai mo nian ,wei fu wei mu 。bo shi chen yu ,zhi shi xun gu 。zuo wei ge shi ,
    yi pei ji fu 。

    【zhu shi 】:

    jiang :

    ①bian jing ;bian jie 。《shi jing ·da ya ·huang yi 》:“qin zi ruan jiang 。”(ruan :gu dai zhu hou guo ming 。)《meng zi ·gong sun chou xia 》:“yu min bu yi feng jiang zhi jie ,gu guo bu yi shan xi zhi xian 。”(yu :shi ding ju 。)du xun he 《song you you wu yue 》:“qu yue cong wu guo ,wu jiang yu yue lian 。”②jiang yu ;jiang tu 。zhang shui 《guo gong shen dao bei ming 》:“wei ren chen ,hui jiang yu wu ,yi lao ding guo ,bu yi zhong hu ?”(hui :hui fu 。yu :di kang 。wu :qi fu 。)③tian jie ;tian bian 。zhang heng 《dong jing fu 》:“zhao min quan yu jiang yi (yì),gan mao (mào)li yi yun zi (zǐ)。”(quan :mian li 。yi :tian jie 。mao :quan mian 。yun zi :chu cao pei tu 。)④zhi jing ;ji xian 。wang bao 《sheng zhu de xian chen song 》:“xiu zheng zi zhi ,shou kao mo jiang 。”《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“chen bi si gong ,mo shou mo jiang 。”(xiu :ji qing 。zheng :yu zhao 。)⑤tong “彊(jiang )”。jiang cheng 。《lv shi chun qiu ·chang gong 》:“fan zhi cun wang ,an wei jiang ruo ,bi you ji yu ,ran hou ke cheng 。”cai yong 《ru na zhou ju sheng bei 》:“jiang yu bu neng duo ji shou 。”

    wai :

    ①shu yuan 。《zhou yi ·tai 》:“nei jun zi er wai xiao ren ,jun zi dao chang (zhǎng),xiao ren dao xiao ye 。”(nei :qin jin 。chang :zeng chang 。xiao :jian shao 。)《han fei zi ·ai chen 》:“ci jun ren zhe suo wai ye 。”(jun ren zhe :guo jun 。)②wai bian ;wai bu 。yu “nei ”xiang dui 。《meng zi ·gao zi xia 》:“ru ze mo fa jia bi shi ,chu ze mo di guo wai huan zhe ,guo heng wang 。”《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“huai wang yi bu zhi zhong chen zhi fen ,gu nei huo yu zheng xiu ,wai qi yu zhang yi 。”③wai biao 。《fa yan ·xiu shen 》:“ji wei wai ye su gua 。”④ji ta de 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“wai ren chen fu zi hao bian ,gan wen he ye ?”⑤bu zheng gui de ;fei zheng shi de 。《lun heng ·an shu 》:“《guo yu 》、《zuo shi 》zhi wai chuan ye 。”⑥pai chu ;chu qu 。《huai na zi ·jing shen 》:“wai ci ,ji yu mo zu li yi 。”⑦chen fu ji zhi wai de qin shu 。《er ya ·shi qin 》:“mu zhi kao wei wai wang fu 。”

    zhi :

    ①dao ……qu 。《lv shi chun qiu ·cha chuan 》:“zi xia zhi jin ,guo wei 。”(jin 、wei :jie zhu hou guo ming 。)《han shu ·gao di ji 》:“pei gong yin bing zhi xue 。”(pei gong :liu bang 。xue :de ming 。)②zhi dao 。《shi jing ·yong feng ·bai zhou 》:“zhi si shi mi (mǐ)ta 。”(shi :fa shi 。mi ta :mei you ta xin 。)③dai ci 。1. zhi dai ren he shi wu 。xiang dang yu “ta (ta )”、“ta ”、“ta (ta )men ”。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“(jiang shi )ai gong shu duan ,yu li zhi 。”(gong shu duan :ren ming 。)《lun yu ·xue er 》:“xue er shi xi zhi 。”(shi :an shi 。xi :yan xi 。)2.zhi shi dai ci 。“zhe ”、“zhe ge ”。《shi jing ·zhou na ·tao wai 》:“zhi zi yu gui 。”④zhu ci 。1.xiang dang yu xian dai han yu zhu ci “de ”,fang zai ding yu he zhong xin yu zhi jian 。《shi jing · shao na ·gao yang 》:“gao yang zhi pi 。”2. yong yu zhu yu he wei yu zhi jian ,qu xiao gou zi de du li xing ,shi bian cheng pian zheng jie gou 。《zuo chuan ·xi gong si nian 》:“bu yu jun zhi she wu de ye 。”(yu :liao xiang 。she :jin ru 。)3.yong yu qian zhi bin yu he dong ci zhi jian ,xiang dang yu “shi ”。《mo zi ·gong shu 》:“song he zui zhi you ?”4.yong yu gou zhong huo gou mo qi diao zheng yin jie de zuo yong 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“gong jiang gu zhi 。”(gu :ji gu 。)《meng zi ·liang hui wang shang 》:“tian you ran zuo yun ,pei ran xia yu ,ze miao bo (bó)ran xing zhi yi 。”(bo ran :xing qi de yang zi 。)

    xian :

    ①xian jun zhi chu 。《zhou yi ·kan 》:“wang gong she xian ,yi shou ji guo 。”②xian yao 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“gu guo bu yi shan xi zhi xian ,wei tian xia bu yi bing ge zhi li 。”③xian e 。《xun zi ·tian lun 》:“zheng xian shi min 。”④xie e 。《shang jun shu ·kai sai 》:“ai si ze xian 。”(si :si li 。)⑤wei xian 。han yu 《na shan 》:“tuo xian yu bi chou 。”

    mo :

    ①(mu)[ming ]ri la de shi hou 。《li ji ·pin yi 》:“ri ~ren juan 。”(“mu ”de ben zi 。)②[dai ]mei you shen me 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“tian xia zhi shui ,~da yu hai 。”③[fu ]bu 。《mo zi ·gong shu 》:“sha chen ,song ~neng shou ,nai ke gong ye 。”

    guo :

    (yi )①jing guo ;zou guo 。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“cheng bai ma er guo guan 。”《shi ji ·gao zu ben ji 》:“xi guo gao yang 。”(gao yang :de ming )。②guo qu 。du fu 《zu yu bu de gui rang xi gan lin 》:“san fu kuo yi guo ,jiao yang hua wei lin 。”(kuo :qia hao 。lin :gan yu 。)③chao guo ;sheng chu 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“da dou bu guo can guo zhi yi 。”(can guo zhi yi :guo dou de san fen zhi yi 。)④guo fen 。zhang ju zheng 《da ma zong bing 》:“yi qie shi ti ,bu bi guo lv 。”⑤tan fang ;bai fang 。《shi ji ·wei gong zi lie chuan 》:“chen you ke zai shi tu zhong ,yuan wang che ji guo zhi 。”⑥guo cuo ;fan cuo wu 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“guo er neng gai ,shan mo da yan 。”《lun yu ·xue er 》:“guo ze wu dan gai 。”⑦liang ci 。bian ;ci 。liu yun 《yu xiong ping yuan shu 》:“qian hou dou xiong wen yi zai guo 。” (er )guō gu guo ming 。zai jin shan dong sheng ye xian bei 。《zuo chuan ·xiang gong si nian 》:“(han zhuo )chu jiao yu guo ,chu yi yu ge 。” (san )huò tong “huo ”。《mo zi ·lu wen 》:“gu da guo zhi gong xiao guo ye ,shi jiao xiang zei ye ,guo bi fan yu guo 。”

    shu :

    ①zhou dai zhu hou guo ming 。zai jin si chuan xi bu ,cheng dou yi dai 。②chao dai ming 。1.san guo shi shu han de jian chen 。zai jin si chuan 、yun na 、gui zhou yi dai 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“wu dai shu bu bao 。”2. shi guo zhi yi 。shi chen qian shu 。wang jian suo jian ,wei hou tang suo mie 。3. shi guo zhi yi 。shi chen hou shu 。meng zhi xiang suo jian ,wei song suo mie 。

    tu :

    (yi )①ni tu ;tu rang 。《xun zi ·quan xue 》:“ji tu cheng shan ,feng yu xing yan 。”《shang shu ·yu gong 》:“(ji zhou )jue tu wei bai rang 。”(jue :ji ;ta de 。)②tu de ;tian de 。yang xiong 《yu lie fu 》:“bu duo bai xing gao yu gu tu sang zhe zhi de 。”(gao yu :fei wo 。)③ling tu ;guo tu 。《zuo chuan ·zhao gong qi nian 》:“pu tian zhi xia ,mo fei wang tu 。”④de fang ;de ou 。《shi jing ·wei feng ·shuo shu 》:“shi jiang qu nv ,kuo bi le tu 。”(shi :tong “shi ”。qu :li kai 。nv :tong “ru ”,ni 。kuo :wang 。)⑤xiang tu ;gu xiang 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“jiu zai jue yu ,nian lao sai tu 。”⑥ben de de ;de fang xing de 。《shang shu ·lv ao 》:“quan ma fei ji tu xing bu chu 。”⑦wu hang zhi yi 。《shang shu ·hong fan 》:“wu hang :yi yue shui ,er yue huo ,san yue mu ,si yue jin ,wu yue tu 。”⑧ba yin zhi yi 。zhi xun yi lei de le qi 。《zhou li ·chun guan ·da shi 》:“jie bo zhi yi ba yin ,jin 、dan 、tu 、ge 、si 、mu 、pao 、zhu 。”⑨tu de shen 。《gong yang chuan ·xi gong san shi yi nian 》:“tian zi ji tian ,zhu hou ji tu 。” (er )dù ①zhi wu de gen 。《shi jing ·bin feng ·chi xiao 》:“che bi sang tu 。”②gu dai he liu ming 。《shi jing ·da ya ·mian 》:“min zhi chu sheng ,zi tu ju qi 。”(ju :tong “cu cú”,wang 。qi :gu he ming 。)