• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 破塊數席間,荷鋤功易止。

    “破塊數席間,荷鋤功易止。”詩句出處:《種萵苣》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    陰陽一錯亂,驕蹇不復理。枯旱於其中,炎方慘如毀。
    植物半蹉跎,嘉生將已矣。雲雷欻奔命,師伯集所使。
    指麾赤白日,澒洞青光起。雨聲先已風,散足盡西靡。
    山泉落滄江,霹靂猶在耳。終朝紆颯沓,信宿罷瀟灑。
    堂下可以畦,呼童對經始。苣兮蔬之常,隨事藝其子。
    破塊數席間,荷鋤功易止。兩旬不甲坼,空惜埋泥滓。
    野莧迷汝來,宗生實於此。此輩豈無秋,亦蒙寒露委。
    翻然出地速,滋蔓戶庭毀。因知邪幹正,掩抑至沒齒。
    賢良雖得祿,守道不封己。擁塞敗芝蘭,眾多盛荊杞。
    中園陷蕭艾,老圃永為恥。登於白玉盤,藉以如霞綺。
    莧也無所施,胡顏入筐篚。

    【註釋】:

    破:

    ①破碎;不完整。《荀子·勸學》:“風至苕(tiáo)折,卵破子死。”(苕:蘆葦類草本植物。)②破壞;打破。《史記·項羽本紀》:“皆沉船,破釜甑(zèng),燒廬舍,持三日糧,以示士卒必死,無一還心。”(釜:鍋。甑:蒸飯器具。)③打敗;攻克。蘇軾《前赤壁賦》:“方其破荊州,下江陵,順流而東也。”④揭露;拆穿。范仲淹《宋故衛尉少卿分司西京胡公神道銘》:“在郡未幾,破奸發伏,有神明之號。”⑤破亡;殘破。杜甫《春望》:“國破山河在。”⑥剖開;分開。《莊子·天地》:“百年之木,破為犧尊。”⑦剖析;分析。黃庭堅《送吳彥歸番陰》:“摹書說偏旁,破義析名傢。”

    塊:

    ①土塊。《國語·晉語四》:“(重耳)過五鹿,乞食於野人,野人舉塊以與之。”②孤獨。顧炎武《與潘次耕》:“若塊處關中,必為當局所招致而受其籠絡。”

    數:

    (一)①計算。《莊子·庚桑楚》:“簡發而櫛,數米而炊。”(櫛:梳。)②比較起來最突出。杜甫《韋諷錄事宅觀曹將軍畫馬圖》:“國初以來畫鞍馬,神妙獨數江都王。”③責備;列舉(罪行)。《左傳·昭公二年》:“使吏數之。”④稱說;訴說。《後漢書·禰衡傳》:“馀子碌碌,莫足數也。”(馀子:其餘的人。)施鑒《天仙子·秋閨》:“無人處,深深語,天涯往事難重數。” (二)shù ①數目。《莊子·秋水》:“號物之數謂之萬。”②數詞。幾;幾個。陳恭尹《秋日西郊宴集》:“欲灑新亭數行淚,南朝風景已全非。”(新亭:亭名。)③算術。《周禮·地官·大司徒》:“三曰六藝:禮、樂、射、禦、書、數。”④天命;氣數。《史記·李將軍列傳》:“以為李廣老,數奇,毋令當單於。”⑤規律;法則。《禮記·月令》:“凡舉大事,毋逆大數,必順其時。”⑥技藝;方術。《孟子 ·告子上》:“今夫弈之為數,小數也。” (三)shuò ①多次;頻繁。柳宗元《捕蛇者說》:“今吾嗣為之十二年,幾死者數矣。”②副詞。屢次。《孫子·行軍》:“屢賞者窘也,數罰者困也。” (四)cù 細;密。《孟子·梁惠王上》:“數罟(gǔ)不入洿(wū)池,魚鱉不可勝食也。”(罟:網。洿池:池塘。)

    席:

    ①席子。用草、竹篾、葦子等編成的供坐臥鋪墊的用具。《史記·孫子吳起列傳》:“臥不設席,行不騎乘。”②坐次;坐位。《晉書 ·謝安傳》:“安從容就席。”③位置;地位。蘇紎《授薛稷中書侍郎制》:“以增輝於鼎席。”(鼎:指宰相。)④船帆。杜甫《早發》詩:“早行篙師怠,席掛風不正。”⑤酒席;宴席。《紅樓夢》第四十三回:“上頭正坐席呢,二爺快去罷。”⑥憑借;倚仗。《漢書·劉向傳》:“呂產、呂祿席太後之寵。”⑦量詞。多用於酒席。《紅樓夢》第五十三回:“這裡賈母花廳上擺瞭十來席酒。”

    間:

    (一)①空隙;縫隙。《莊子· 養生主》:“彼節者有間,而刀刃者無厚。”(節:骨節。)《史記·管晏列傳》:“晏子為齊相,出,其禦之妻從門間而窺其夫。”②隔閡。《左傳·哀公二十七年》:“故君臣多間。”《後漢書·皇後紀上》:“母子慈愛,始終無纖介之間。”(纖介:比喻微小。)③間隔。方苞《獄中雜記》:“骨微傷,病間月。”④私下;暗地。《史記·陳涉世傢》:“又間令吳廣之次所旁叢祠中。”(之:到。次所:臨時住所。叢祠:神祠。)⑤離間。《漢書·霍光傳》:“他人一間,女能復自救邪?”(女:汝。邪:耶。)《史記·屈原賈生列傳》:“讒人間之,可謂窮矣。”⑥參與;介入。《左傳·莊公十年》:“肉食者謀之,又何間焉?”⑦攙合。杜甫《贈衛八處士》:“夜雨剪春韭,新炊間黃粱。”⑧抄小路。《史記·項羽本紀》:“沛公已去,間至軍中。”《史記·廉頗藺相如列傳》:“故令人持璧歸,間至趙矣。”⑨副詞。斷斷續續。文天祥《指南錄後序》:“予在患難中,間以詩記所遭。” (二)jiān ①片刻。《韓非子·內儲說上》:“有間,大魚動。”②當中;中間。李白《關山月》:“明月出天山,蒼茫雲海間。”《孟子·梁惠王上》:“七八月之間旱,則苗槁矣。”③空間;期間。諸葛亮《前出師表》:“奉命於危難之間。”④量詞。陶淵明《歸園田居》之一:“方宅十餘畝,草屋八九間。”

    荷:

    (一)植物名,又叫蓮。《詩經·陳風·澤陂》:“彼澤之陂(bēi),有蒲與荷。”(陂:水邊。)又特指荷葉。屈原《離騷》:“制芰荷以為衣兮,集芙蓉以為裳。”(芰jì :菱。芙蓉:荷花。) (二)hè ①扛;擔。《論語·微子》:“子路從而後,遇丈人,以杖荷蓧。”②承當;擔負。張衡《東京賦》:“荷天下之重任。”③承受;蒙受恩惠。韓愈《元日酬蔡州馬十二尚書》:“元日新詩已去年,蔡州遙寄荷相憐。”《洛陽伽藍記·永寧寺》:“吾世荷國恩。”

    功:

    ①功勞;業績。《戰國策·趙策四》:“不及今令有功於國。”②成就;功效。《莊子· 天運》:“勞而無功。”《晉書·謝安傳》:“妙算有遺,良圖不果,降齡何促,功敗垂成。”(降齡:上天給予的壽齡。垂成:將成。)嵇康《養生論》:“田種一也,至於樹養不同,則功收相懸。”③工作。《呂氏春秋·仲春》:“無作大事,以妨農功。”④功能。《荀子·天論》:“以全其天功。”⑤工程。葛洪《抱樸子·外篇·崇教》:“民力竭於功役,儲蓄靡於不急,起土山以準嵩霍,決渠水以象九河。”(靡:浪費。嵩霍:二山名,被稱為中嶽與南嶽。)⑥精善;堅固;精良。《管子·七法》:“有蓄積,則久而不匱;器械功,則伐而不費。”⑦通“攻”。治理。《水經註·巨洋水》:“中有古壇,參差相對,後人微加功飾,以為嬉遊之處。”⑧喪服通稱。《禮記·服問》:“絰服之絰,服其功衰。”

    易:

    ①改變;更改。《呂氏春秋·察今》:“世易時移,變法宜矣。”②交換;交易。《史記·廉頗藺相如列傳》:“秦昭王聞之,使人遺(wèi)趙王書,願以十五城請易璧。”(遺:送給。)③容易。與“難”相對。《孟子·公孫醜上》:“饑者易為食,渴者易為飲。”④簡易。《禮記·檀弓下》:“諸侯之來辱敝邑者,易則易,於則於。”(於:隆重。)⑤道路平坦。《淮南子·兵略》:“易則用車,險則用騎。”⑥輕視。柳宗元《童區(ōu)寄傳》:“(寄)為兒恒狀,賊易之。”(恒:常。)⑦和悅。《詩經·小雅·何人斯》:“我心易也。”⑧整治田畝。《荀子·富國》:“田肥以易則出實百倍。”(以:而;而且。)⑨《周易》的簡稱。《論語·述而》:“加我數年,五十以學《周易》,可以無大過矣。”⑩通“埸”。疆界。《荀子·富國》:“至於疆易而端已見矣。”

    止:

    ①腳。後作“趾”。《漢書·刑法志》:“當斬左止者,笞(chī)五百。”(笞:用竹板打。)②至;到。朱熹《乙卯八月晦日浮翠亭次叔通韻》:“群賢亦戾止,共此一日閑。”(戾:到達。)③停止。《莊子·齊物論》:“曩(nǎng)子行,今子止。”(曩:以往。子:您。)④禁止;阻止《韓非子·有度》:“止詐偽,莫如刑。”⑤停留。《徐霞客遊記·遊黃山記》:“復從峽度棧以上,止文殊院。”(棧:棧道。)⑥居住;棲息。《論語·微子》:“止子路宿。”《詩經 · 秦風·黃鳥》:“交交黃鳥,止於桑。”(交交:鳥鳴聲。)⑦副詞。隻是;僅僅。《莊子·天運》:“止可以一宿,而不可久處。”柳宗元《三戒·黔之驢》:“虎因喜,計之曰:‘技止此耳。’”⑧語氣詞。《詩經·小雅·車舝》:“高山仰止,景行行止。”(景行:大道。)


  • 破块数席间,荷锄功易止。

    “破块数席间,荷锄功易止。”诗句出处:《种莴苣》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    阴阳一错乱,骄蹇不复理。枯旱于其中,炎方惨如毁。
    植物半蹉跎,嘉生将已矣。云雷欻奔命,师伯集所使。
    指麾赤白日,澒洞青光起。雨声先已风,散足尽西靡。
    山泉落沧江,霹雳犹在耳。终朝纡飒沓,信宿罢潇洒。
    堂下可以畦,呼童对经始。苣兮蔬之常,随事艺其子。
    破块数席间,荷锄功易止。两旬不甲坼,空惜埋泥滓。
    野苋迷汝来,宗生实于此。此辈岂无秋,亦蒙寒露委。
    翻然出地速,滋蔓户庭毁。因知邪干正,掩抑至没齿。
    贤良虽得禄,守道不封己。拥塞败芝兰,众多盛荆杞。
    中园陷萧艾,老圃永为耻。登于白玉盘,藉以如霞绮。
    苋也无所施,胡颜入筐篚。

    【注释】:

    破:

    ①破碎;不完整。《荀子·劝学》:“风至苕(tiáo)折,卵破子死。”(苕:芦苇类草本植物。)②破坏;打破。《史记·项羽本纪》:“皆沉船,破釜甑(zèng),烧庐舍,持三日粮,以示士卒必死,无一还心。”(釜:锅。甑:蒸饭器具。)③打败;攻克。苏轼《前赤壁赋》:“方其破荆州,下江陵,顺流而东也。”④揭露;拆穿。范仲淹《宋故卫尉少卿分司西京胡公神道铭》:“在郡未几,破奸发伏,有神明之号。”⑤破亡;残破。杜甫《春望》:“国破山河在。”⑥剖开;分开。《庄子·天地》:“百年之木,破为牺尊。”⑦剖析;分析。黄庭坚《送吴彦归番阴》:“摹书说偏旁,破义析名家。”

    块:

    ①土块。《国语·晋语四》:“(重耳)过五鹿,乞食于野人,野人举块以与之。”②孤独。顾炎武《与潘次耕》:“若块处关中,必为当局所招致而受其笼络。”

    数:

    (一)①计算。《庄子·庚桑楚》:“简发而栉,数米而炊。”(栉:梳。)②比较起来最突出。杜甫《韦讽录事宅观曹将军画马图》:“国初以来画鞍马,神妙独数江都王。”③责备;列举(罪行)。《左传·昭公二年》:“使吏数之。”④称说;诉说。《后汉书·祢衡传》:“馀子碌碌,莫足数也。”(馀子:其余的人。)施鉴《天仙子·秋闺》:“无人处,深深语,天涯往事难重数。” (二)shù ①数目。《庄子·秋水》:“号物之数谓之万。”②数词。几;几个。陈恭尹《秋日西郊宴集》:“欲洒新亭数行泪,南朝风景已全非。”(新亭:亭名。)③算术。《周礼·地官·大司徒》:“三曰六艺:礼、乐、射、御、书、数。”④天命;气数。《史记·李将军列传》:“以为李广老,数奇,毋令当单于。”⑤规律;法则。《礼记·月令》:“凡举大事,毋逆大数,必顺其时。”⑥技艺;方术。《孟子 ·告子上》:“今夫弈之为数,小数也。” (三)shuò ①多次;频繁。柳宗元《捕蛇者说》:“今吾嗣为之十二年,几死者数矣。”②副词。屡次。《孙子·行军》:“屡赏者窘也,数罚者困也。” (四)cù 细;密。《孟子·梁惠王上》:“数罟(gǔ)不入洿(wū)池,鱼鳖不可胜食也。”(罟:网。洿池:池塘。)

    席:

    ①席子。用草、竹篾、苇子等编成的供坐卧铺垫的用具。《史记·孙子吴起列传》:“卧不设席,行不骑乘。”②坐次;坐位。《晋书 ·谢安传》:“安从容就席。”③位置;地位。苏紎《授薛稷中书侍郎制》:“以增辉于鼎席。”(鼎:指宰相。)④船帆。杜甫《早发》诗:“早行篙师怠,席挂风不正。”⑤酒席;宴席。《红楼梦》第四十三回:“上头正坐席呢,二爷快去罢。”⑥凭借;倚仗。《汉书·刘向传》:“吕产、吕禄席太后之宠。”⑦量词。多用于酒席。《红楼梦》第五十三回:“这里贾母花厅上摆了十来席酒。”

    间:

    (一)①空隙;缝隙。《庄子· 养生主》:“彼节者有间,而刀刃者无厚。”(节:骨节。)《史记·管晏列传》:“晏子为齐相,出,其御之妻从门间而窥其夫。”②隔阂。《左传·哀公二十七年》:“故君臣多间。”《后汉书·皇后纪上》:“母子慈爱,始终无纤介之间。”(纤介:比喻微小。)③间隔。方苞《狱中杂记》:“骨微伤,病间月。”④私下;暗地。《史记·陈涉世家》:“又间令吴广之次所旁丛祠中。”(之:到。次所:临时住所。丛祠:神祠。)⑤离间。《汉书·霍光传》:“他人一间,女能复自救邪?”(女:汝。邪:耶。)《史记·屈原贾生列传》:“谗人间之,可谓穷矣。”⑥参与;介入。《左传·庄公十年》:“肉食者谋之,又何间焉?”⑦搀合。杜甫《赠卫八处士》:“夜雨剪春韭,新炊间黄粱。”⑧抄小路。《史记·项羽本纪》:“沛公已去,间至军中。”《史记·廉颇蔺相如列传》:“故令人持璧归,间至赵矣。”⑨副词。断断续续。文天祥《指南录后序》:“予在患难中,间以诗记所遭。” (二)jiān ①片刻。《韩非子·内储说上》:“有间,大鱼动。”②当中;中间。李白《关山月》:“明月出天山,苍茫云海间。”《孟子·梁惠王上》:“七八月之间旱,则苗槁矣。”③空间;期间。诸葛亮《前出师表》:“奉命于危难之间。”④量词。陶渊明《归园田居》之一:“方宅十余亩,草屋八九间。”

    荷:

    (一)植物名,又叫莲。《诗经·陈风·泽陂》:“彼泽之陂(bēi),有蒲与荷。”(陂:水边。)又特指荷叶。屈原《离骚》:“制芰荷以为衣兮,集芙蓉以为裳。”(芰jì :菱。芙蓉:荷花。) (二)hè ①扛;担。《论语·微子》:“子路从而后,遇丈人,以杖荷蓧。”②承当;担负。张衡《东京赋》:“荷天下之重任。”③承受;蒙受恩惠。韩愈《元日酬蔡州马十二尚书》:“元日新诗已去年,蔡州遥寄荷相怜。”《洛阳伽蓝记·永宁寺》:“吾世荷国恩。”

    功:

    ①功劳;业绩。《战国策·赵策四》:“不及今令有功于国。”②成就;功效。《庄子· 天运》:“劳而无功。”《晋书·谢安传》:“妙算有遗,良图不果,降龄何促,功败垂成。”(降龄:上天给予的寿龄。垂成:将成。)嵇康《养生论》:“田种一也,至于树养不同,则功收相悬。”③工作。《吕氏春秋·仲春》:“无作大事,以妨农功。”④功能。《荀子·天论》:“以全其天功。”⑤工程。葛洪《抱朴子·外篇·崇教》:“民力竭于功役,储蓄靡于不急,起土山以准嵩霍,决渠水以象九河。”(靡:浪费。嵩霍:二山名,被称为中岳与南岳。)⑥精善;坚固;精良。《管子·七法》:“有蓄积,则久而不匮;器械功,则伐而不费。”⑦通“攻”。治理。《水经注·巨洋水》:“中有古坛,参差相对,后人微加功饰,以为嬉游之处。”⑧丧服通称。《礼记·服问》:“绖服之绖,服其功衰。”

    易:

    ①改变;更改。《吕氏春秋·察今》:“世易时移,变法宜矣。”②交换;交易。《史记·廉颇蔺相如列传》:“秦昭王闻之,使人遗(wèi)赵王书,愿以十五城请易璧。”(遗:送给。)③容易。与“难”相对。《孟子·公孙丑上》:“饥者易为食,渴者易为饮。”④简易。《礼记·檀弓下》:“诸侯之来辱敝邑者,易则易,于则于。”(于:隆重。)⑤道路平坦。《淮南子·兵略》:“易则用车,险则用骑。”⑥轻视。柳宗元《童区(ōu)寄传》:“(寄)为儿恒状,贼易之。”(恒:常。)⑦和悦。《诗经·小雅·何人斯》:“我心易也。”⑧整治田亩。《荀子·富国》:“田肥以易则出实百倍。”(以:而;而且。)⑨《周易》的简称。《论语·述而》:“加我数年,五十以学《周易》,可以无大过矣。”⑩通“埸”。疆界。《荀子·富国》:“至于疆易而端已见矣。”

    止:

    ①脚。后作“趾”。《汉书·刑法志》:“当斩左止者,笞(chī)五百。”(笞:用竹板打。)②至;到。朱熹《乙卯八月晦日浮翠亭次叔通韵》:“群贤亦戾止,共此一日闲。”(戾:到达。)③停止。《庄子·齐物论》:“曩(nǎng)子行,今子止。”(曩:以往。子:您。)④禁止;阻止《韩非子·有度》:“止诈伪,莫如刑。”⑤停留。《徐霞客游记·游黄山记》:“复从峡度栈以上,止文殊院。”(栈:栈道。)⑥居住;栖息。《论语·微子》:“止子路宿。”《诗经 · 秦风·黄鸟》:“交交黄鸟,止于桑。”(交交:鸟鸣声。)⑦副词。只是;仅仅。《庄子·天运》:“止可以一宿,而不可久处。”柳宗元《三戒·黔之驴》:“虎因喜,计之曰:‘技止此耳。’”⑧语气词。《诗经·小雅·车舝》:“高山仰止,景行行止。”(景行:大道。)


  • po kuai shu xi jian ,he chu gong yi zhi 。

    “po kuai shu xi jian ,he chu gong yi zhi 。”shi gou chu chu :《chong wo ju 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    yin yang yi cuo luan ,jiao jian bu fu li 。ku han yu ji zhong ,yan fang can ru hui 。
    zhi wu ban cuo tuo ,jia sheng jiang yi yi 。yun lei xu ben ming ,shi bai ji suo shi 。
    zhi hui chi bai ri ,hong dong qing guang qi 。yu sheng xian yi feng ,san zu jin xi mi 。
    shan quan la cang jiang ,pi li you zai er 。zhong chao yu sa da ,xin su ba xiao sa 。
    tang xia ke yi qi ,hu tong dui jing shi 。ju xi shu zhi chang ,sui shi yi ji zi 。
    po kuai shu xi jian ,he chu gong yi zhi 。liang xun bu jia che ,kong xi mai ni zi 。
    ye xian mi ru lai ,zong sheng shi yu ci 。ci bei qi mo qiu ,yi meng han lou wei 。
    fan ran chu de su ,zi man hu ting hui 。yin zhi xie gan zheng ,yan yi zhi mei chi 。
    xian liang sui de lu ,shou dao bu feng ji 。yong sai bai zhi lan ,zhong duo cheng jing qi 。
    zhong yuan xian xiao ai ,lao pu yong wei chi 。deng yu bai yu pan ,ji yi ru xia qi 。
    xian ye mo suo shi ,hu yan ru kuang fei 。

    【zhu shi 】:

    po :

    ①po sui ;bu wan zheng 。《xun zi ·quan xue 》:“feng zhi shao (tiáo)she ,luan po zi si 。”(shao :lu wei lei cao ben zhi wu 。)②po huai ;da po 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jie chen chuan ,po fu zeng (zèng),shao lu she ,chi san ri liang ,yi shi shi cu bi si ,mo yi hai xin 。”(fu :guo 。zeng :zheng fan qi ju 。)③da bai ;gong ke 。su shi 《qian chi bi fu 》:“fang ji po jing zhou ,xia jiang ling ,shun liu er dong ye 。”④jie lou ;ca chuan 。fan zhong yan 《song gu wei wei shao qing fen si xi jing hu gong shen dao ming 》:“zai jun wei ji ,po jian fa fu ,you shen ming zhi hao 。”⑤po wang ;can po 。du fu 《chun wang 》:“guo po shan he zai 。”⑥pou kai ;fen kai 。《zhuang zi ·tian de 》:“bai nian zhi mu ,po wei xi zun 。”⑦pou xi ;fen xi 。huang ting jian 《song wu yan gui fan yin 》:“mo shu shui pian pang ,po yi xi ming jia 。”

    kuai :

    ①tu kuai 。《guo yu ·jin yu si 》:“(chong er )guo wu lu ,qi shi yu ye ren ,ye ren ju kuai yi yu zhi 。”②gu du 。gu yan wu 《yu pan ci geng 》:“re kuai chu guan zhong ,bi wei dang ju suo qiao zhi er shou ji long lao 。”

    shu :

    (yi )①ji suan 。《zhuang zi ·geng sang chu 》:“jian fa er zhi ,shu mi er chui 。”(zhi :shu 。)②bi jiao qi lai zui tu chu 。du fu 《wei feng lu shi zhai guan cao jiang jun hua ma tu 》:“guo chu yi lai hua an ma ,shen miao du shu jiang dou wang 。”③ze bei ;lie ju (zui hang )。《zuo chuan ·zhao gong er nian 》:“shi li shu zhi 。”④chen shui ;su shui 。《hou han shu ·mi heng chuan 》:“yu zi liu liu ,mo zu shu ye 。”(yu zi :ji yu de ren 。)shi jian 《tian xian zi ·qiu gui 》:“mo ren chu ,shen shen yu ,tian ya wang shi nan chong shu 。” (er )shù ①shu mu 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“hao wu zhi shu wei zhi mo 。”②shu ci 。ji ;ji ge 。chen gong yin 《qiu ri xi jiao yan ji 》:“yu sa xin ting shu hang lei ,na chao feng jing yi quan fei 。”(xin ting :ting ming 。)③suan shu 。《zhou li ·de guan ·da si tu 》:“san yue liu yi :li 、le 、she 、yu 、shu 、shu 。”④tian ming ;qi shu 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“yi wei li an lao ,shu ji ,wu ling dang chan yu 。”⑤gui lv ;fa ze 。《li ji ·yue ling 》:“fan ju da shi ,wu ni da shu ,bi shun ji shi 。”⑥ji yi ;fang shu 。《meng zi ·gao zi shang 》:“jin fu yi zhi wei shu ,xiao shu ye 。” (san )shuò ①duo ci ;pin fan 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“jin wu si wei zhi shi er nian ,ji si zhe shu yi 。”②fu ci 。lv ci 。《sun zi ·hang jun 》:“lv shang zhe jiong ye ,shu fa zhe kun ye 。” (si )cù xi ;mi 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“shu gu (gǔ)bu ru hu (wū)chi ,yu bie bu ke sheng shi ye 。”(gu :wang 。hu chi :chi tang 。)

    xi :

    ①xi zi 。yong cao 、zhu mie 、wei zi deng bian cheng de gong zuo wo pu dian de yong ju 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“wo bu she xi ,hang bu ji cheng 。”②zuo ci ;zuo wei 。《jin shu ·xie an chuan 》:“an cong rong jiu xi 。”③wei zhi ;de wei 。su zi 《shou xue ji zhong shu shi lang zhi 》:“yi zeng hui yu ding xi 。”(ding :zhi zai xiang 。)④chuan fan 。du fu 《zao fa 》shi :“zao hang gao shi dai ,xi gua feng bu zheng 。”⑤jiu xi ;yan xi 。《gong lou meng 》di si shi san hui :“shang tou zheng zuo xi ne ,er ye kuai qu ba 。”⑥ping jie ;yi zhang 。《han shu ·liu xiang chuan 》:“lv chan 、lv lu xi tai hou zhi chong 。”⑦liang ci 。duo yong yu jiu xi 。《gong lou meng 》di wu shi san hui :“zhe li gu mu hua ting shang bai le shi lai xi jiu 。”

    jian :

    (yi )①kong xi ;feng xi 。《zhuang zi · yang sheng zhu 》:“bi jie zhe you jian ,er dao ren zhe mo hou 。”(jie :gu jie 。)《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“yan zi wei ji xiang ,chu ,ji yu zhi qi cong men jian er kui ji fu 。”②ge he 。《zuo chuan ·ai gong er shi qi nian 》:“gu jun chen duo jian 。”《hou han shu ·huang hou ji shang 》:“mu zi ci ai ,shi zhong mo qian jie zhi jian 。”(qian jie :bi yu wei xiao 。)③jian ge 。fang bao 《yu zhong za ji 》:“gu wei shang ,bing jian yue 。”④si xia ;an de 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“you jian ling wu an zhi ci suo pang cong ci zhong 。”(zhi :dao 。ci suo :lin shi zhu suo 。cong ci :shen ci 。)⑤li jian 。《han shu ·huo guang chuan 》:“ta ren yi jian ,nv neng fu zi jiu xie ?”(nv :ru 。xie :ye 。)《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“chan ren jian zhi ,ke wei qiong yi 。”⑥can yu ;jie ru 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“rou shi zhe mou zhi ,you he jian yan ?”⑦chan ge 。du fu 《zeng wei ba chu shi 》:“ye yu jian chun jiu ,xin chui jian huang liang 。”⑧chao xiao lu 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong yi qu ,jian zhi jun zhong 。”《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“gu ling ren chi bi gui ,jian zhi zhao yi 。”⑨fu ci 。duan duan xu xu 。wen tian xiang 《zhi na lu hou xu 》:“yu zai huan nan zhong ,jian yi shi ji suo zao 。” (er )jiān ①pian ke 。《han fei zi ·nei chu shui shang 》:“you jian ,da yu dong 。”②dang zhong ;zhong jian 。li bai 《guan shan yue 》:“ming yue chu tian shan ,cang mang yun hai jian 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“qi ba yue zhi jian han ,ze miao gao yi 。”③kong jian ;ji jian 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“feng ming yu wei nan zhi jian 。”④liang ci 。tao yuan ming 《gui yuan tian ju 》zhi yi :“fang zhai shi yu mu ,cao wu ba jiu jian 。”

    he :

    (yi )zhi wu ming ,you jiao lian 。《shi jing ·chen feng ·ze bei 》:“bi ze zhi bei (bēi),you pu yu he 。”(bei :shui bian 。)you te zhi he xie 。qu yuan 《li sao 》:“zhi ji he yi wei yi xi ,ji fu rong yi wei chang 。”(ji jì :ling 。fu rong :he hua 。) (er )hè ①gang ;dan 。《lun yu ·wei zi 》:“zi lu cong er hou ,yu zhang ren ,yi zhang he diao 。”②cheng dang ;dan fu 。zhang heng 《dong jing fu 》:“he tian xia zhi chong ren 。”③cheng shou ;meng shou en hui 。han yu 《yuan ri chou cai zhou ma shi er shang shu 》:“yuan ri xin shi yi qu nian ,cai zhou yao ji he xiang lian 。”《luo yang ga lan ji ·yong ning si 》:“wu shi he guo en 。”

    gong :

    ①gong lao ;ye ji 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“bu ji jin ling you gong yu guo 。”②cheng jiu ;gong xiao 。《zhuang zi · tian yun 》:“lao er mo gong 。”《jin shu ·xie an chuan 》:“miao suan you wei ,liang tu bu guo ,jiang ling he cu ,gong bai chui cheng 。”(jiang ling :shang tian gei yu de shou ling 。chui cheng :jiang cheng 。)ji kang 《yang sheng lun 》:“tian chong yi ye ,zhi yu shu yang bu tong ,ze gong shou xiang xuan 。”③gong zuo 。《lv shi chun qiu ·zhong chun 》:“mo zuo da shi ,yi fang nong gong 。”④gong neng 。《xun zi ·tian lun 》:“yi quan ji tian gong 。”⑤gong cheng 。ge hong 《bao piao zi ·wai pian ·chong jiao 》:“min li jie yu gong yi ,chu xu mi yu bu ji ,qi tu shan yi zhun song huo ,jue qu shui yi xiang jiu he 。”(mi :lang fei 。song huo :er shan ming ,bei chen wei zhong yue yu na yue 。)⑥jing shan ;jian gu ;jing liang 。《guan zi ·qi fa 》:“you xu ji ,ze jiu er bu kui ;qi xie gong ,ze fa er bu fei 。”⑦tong “gong ”。zhi li 。《shui jing zhu ·ju xiang shui 》:“zhong you gu tan ,can cha xiang dui ,hou ren wei jia gong shi ,yi wei xi you zhi chu 。”⑧sang fu tong chen 。《li ji ·fu wen 》:“die fu zhi die ,fu ji gong cui 。”

    yi :

    ①gai bian ;geng gai 。《lv shi chun qiu ·cha jin 》:“shi yi shi yi ,bian fa yi yi 。”②jiao huan ;jiao yi 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“qin zhao wang wen zhi ,shi ren wei (wèi)zhao wang shu ,yuan yi shi wu cheng qing yi bi 。”(wei :song gei 。)③rong yi 。yu “nan ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“ji zhe yi wei shi ,ke zhe yi wei yin 。”④jian yi 。《li ji ·tan gong xia 》:“zhu hou zhi lai ru bi yi zhe ,yi ze yi ,yu ze yu 。”(yu :long chong 。)⑤dao lu ping tan 。《huai na zi ·bing lve 》:“yi ze yong che ,xian ze yong ji 。”⑥qing shi 。liu zong yuan 《tong ou (ōu)ji chuan 》:“(ji )wei er heng zhuang ,zei yi zhi 。”(heng :chang 。)⑦he yue 。《shi jing ·xiao ya ·he ren si 》:“wo xin yi ye 。”⑧zheng zhi tian mu 。《xun zi ·fu guo 》:“tian fei yi yi ze chu shi bai bei 。”(yi :er ;er ju 。)⑨《zhou yi 》de jian chen 。《lun yu ·shu er 》:“jia wo shu nian ,wu shi yi xue 《zhou yi 》,ke yi mo da guo yi 。”⑩tong “yi ”。jiang jie 。《xun zi ·fu guo 》:“zhi yu jiang yi er duan yi jian yi 。”

    zhi :

    ①jiao 。hou zuo “zhi ”。《han shu ·xing fa zhi 》:“dang zhan zuo zhi zhe ,chi (chī)wu bai 。”(chi :yong zhu ban da 。)②zhi ;dao 。zhu xi 《yi mao ba yue hui ri fu cui ting ci shu tong yun 》:“qun xian yi li zhi ,gong ci yi ri xian 。”(li :dao da 。)③ting zhi 。《zhuang zi ·ji wu lun 》:“nang (nǎng)zi hang ,jin zi zhi 。”(nang :yi wang 。zi :nin 。)④jin zhi ;zu zhi 《han fei zi ·you du 》:“zhi zha wei ,mo ru xing 。”⑤ting liu 。《xu xia ke you ji ·you huang shan ji 》:“fu cong xia du zhan yi shang ,zhi wen shu yuan 。”(zhan :zhan dao 。)⑥ju zhu ;qi xi 。《lun yu ·wei zi 》:“zhi zi lu su 。”《shi jing · qin feng ·huang diao 》:“jiao jiao huang diao ,zhi yu sang 。”(jiao jiao :diao ming sheng 。)⑦fu ci 。zhi shi ;jin jin 。《zhuang zi ·tian yun 》:“zhi ke yi yi su ,er bu ke jiu chu 。”liu zong yuan 《san jie ·qian zhi lv 》:“hu yin xi ,ji zhi yue :‘ji zhi ci er 。’”⑧yu qi ci 。《shi jing ·xiao ya ·che xia 》:“gao shan yang zhi ,jing hang hang zhi 。”(jing hang :da dao 。)