• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 朝廷袞職雖多預,天下軍儲不自供。

    “朝廷袞職雖多預,天下軍儲不自供。”詩句出處:《諸將五首》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    漢朝陵墓對南山,胡虜千秋尚入關。昨日玉魚蒙葬地,
    早時金碗出人間。見愁汗馬西戎逼,曾閃朱旗北鬥殷。
    多少材官守涇渭,將軍且莫破愁顏。
    韓公本意築三城,擬絕天驕拔漢旌。豈謂盡煩回紇馬,
    翻然遠救朔方兵。胡來不覺潼關隘,龍起猶聞晉水清。
    獨使至尊憂社稷,諸君何以答升平。
    洛陽宮殿化為烽,休道秦關百二重。滄海未全歸禹貢,
    薊門何處盡堯封。朝廷袞職雖多預,天下軍儲不自供。
    稍喜臨邊王相國,肯銷金甲事春農。
    回首扶桑銅柱標,冥冥氛祲未全銷。越裳翡翠無消息,
    南海明珠久寂寥。殊錫曾為大司馬,總戎皆插侍中貂。
    炎風朔雪天王地,隻在忠臣翊聖朝。
    錦江春色逐人來,巫峽清秋萬壑哀。正憶往時嚴仆射,
    共迎中使望鄉臺。主恩前後三持節,軍令分明數舉杯。
    西蜀地形天下險,安危須仗出群材。

    【註釋】:

    朝:

    (一)①朝見。《禮記·內則》:“昧爽而朝。”②拜訪。《史記·司馬相如列傳》:“臨邛(qióng)令繆為恭敬,日往朝相如。”(臨邛:地名。令:縣令。繆:詐。)③朝廷。《詩經·齊風·雞鳴》:“雞既鳴矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《諸將》:“漢朝陵墓對南山。”⑤政事。《西京雜記》卷一:“上(漢武帝)時服此裘以聽朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《後漢書·劉寵傳》:“山谷鄙生,未嘗識郡朝。”⑦介詞。面對;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在這裡建都。 (二)zhāo ①早晨。《詩經·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕從事。”②日;天。白居易《長恨歌》:“天生麗質難自棄,一朝選在君王側。”

    朝廷:

    ①帝王接受朝拜和處理政事的地方。《戰國策·齊策》:“~~之臣,莫不畏王。”②借指帝王。《後漢書·王允傳》:“~~幼小,恃我而已。”

    廷:

    ①朝廷,君主接受朝拜和處理政事的地方。《韓非子·孤憤》:“無能之士在廷。”《漢書·陸賈傳》:“賈以此遊漢廷公卿間,名聲籍甚。”(籍甚:盛大。)②官署,古時地方官辦理政事的地方。《史記·遊俠列傳》:“(郭)解執恭敬,不敢乘車入其縣廷。”(執:保持。)③通“庭”。庭院;堂前空地。《詩經·唐風· 山有樞》:“子有廷內,弗灑弗掃。”《呂氏春秋·過理》:“乃觸廷槐而死。”

    袞:

    古代君主或三公的禮服,通稱袞袍。《周禮·春官·司服》:“享先王則袞冕。”(享:供奉鬼神。冕:禮帽。)又指上公穿的禮服,繡有龍紋,龍首向下,與天子禮服有別。張衡《思玄賦》:“董弱冠而司袞兮。”[袞袞]相繼不斷。《新唐書·封倫傳》:“或與論天下事,袞袞不倦。”[袞職]三公之職。《後漢書·楊賜傳》:“五登袞職。”

    職:

    ①知道;瞭解。《呂氏春秋·勿躬》:“人主知能不能之可以君民也,則幽詭愚險之言無不職矣。”②掌管;主管。《晏子春秋·內篇·諫上七》:“景公燕賞於國內,萬鐘者三,千鐘者五。令三出而職計莫之從。”(燕:宴飲。鐘:古容量名。)《管子·大匡》:“有司職之。”③職務;職位。《孟子·公孫醜上》:“賢者在位,能者在職。”④職能;職責。《荀子·君道》:“然後明分職。”⑤舊時下屬對上司的謙稱。《呂氏春秋·圜道》:“百官各處其職,治其事以侍主,主無不安矣。”⑥主要。《詩經·大雅·桑柔》:“民之未戾,職盜為寇。”(戾:安定。)柳宗元《天爵論》:“然則聖賢之異愚也,職此而已。”

    雖:

    ①連詞。1.表示轉折。相當於“雖然”。《孟子·告子上》:“雖與之俱學,弗若之矣。”(若:如。)2.表示讓步。相當於“即使”、“縱然”。《列子·湯問》:“雖我之死,有子存焉。”②通“惟(wéi)”。副詞。相當於“僅”、“隻”。《管子·君臣下》:“決之則行,塞之則止,雖有明君能決之,能塞之。”③蟲名,形似蜥蜴。《說文》:“雖,似蜥蠍而大。”

    多:

    ①數量大,與“少”相對。《孟子·公孫醜下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治國之道,即行仁政。寡:少。)王維《相思》:“願君多采擷。”②勝過;超過。湯顯祖《紫簫記·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司馬相如,漢辭賦傢。王粲:漢魏間人,貌美多才。)③稱贊;著重。《史記·季佈欒佈列傳》:“諸公皆多季佈能摧剛為柔,朱傢以此名聞當世。”《史記·魏其武安侯列傳》:“士亦以此多之。”④過分的;多餘的。《莊子·漁父》:“今子既上無君侯有司之勢,而下無大臣職事之官,而擅飭(chì)禮樂,選人倫以化齊民,不泰多事乎?”(飭:整頓。泰:太,過於,過分。)劉劭《人物志·體別》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天論》:“因物而多之,孰與騁能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正則雅,多哇則鄭。”(哇:淫邪的樂聲。)⑦副詞。表示限定。約相當於“隻”、“僅僅”。朱浮《為幽州牧與彭寵書》:“此猶河濱之民捧土以塞孟津,多見其不知量也。”《論語·子張》:“人雖欲自絕,其何傷於日月乎? 多見其不知量也。”

    預:

    ①安樂;遊樂。白居易《和微之詩二十三首·和三月三十日四十韻》:“仙亭日登眺,虎丘時遊預。”②事先;預先。《戰國策·燕策三》:“於是太子預求天下之利匕首。”③參與;幹預。《漢書·灌夫傳》:“且灌夫何預也?”《三國志·吳書·陸遜傳》:“閹官預政。”

    天:

    ①人的頭部。《呂氏春秋·論人》:“適耳目,節嗜欲,釋智謀,去巧故……若此,則無以害其天矣。”(釋:去除。巧故:偽詐。)②天空。王充《論衡·談天》:“察當今天去地甚高,古天與今無異。”《敕勒歌》:“天似穹(qióng)廬,籠蓋四野。”(穹廬:氈帳。)③在額上刺字的刑罰。《周易· 睽》:“其人天且劓。”(劓:割掉鼻子的刑罰。)④天氣;氣候。《呂氏春秋·季春》:“行秋令,則天多沉陰。”⑤自然界。《荀子·天論》:“天行有常,不為堯存,不為桀亡。”⑥自然形成的。《莊子·養生主》:“依乎天理,批大郤,導大窾。”⑦上帝;自然界的主宰。《春秋繁露 ·郊祭》:“天者,百神之大君也。”⑧天命;天意。《左傳·成公十六年》:“國之存亡,天也。”⑨依憑;依靠者。《儀禮· 喪服》:“夫者,妻之天也。”

    下:

    ①位置在低處的。與“上”相對。《史記·孫子吳起列傳》:“龐涓死於此樹之下。”②等級低的。《戰國策·齊策一》:“能謗議於市朝,聞寡人之耳者,受下賞。”③謙詞。《水滸全傳》第六十三回:“蔡福聽瞭,心中暗喜:如此發放,正中下懷。”④質量低的。陸羽《茶經·五之煮》:“其水用山水,上;江水,中;井水,下。”⑤時間在後的。《孟子·盡心下》:“奮乎百世之上,百世之下,聞者莫不興起也。”⑥次序靠後的。《史記·屈原賈生列傳》:“上稱帝嚳,下道齊桓。”⑦低於;少於。《呂氏春秋·雍塞》:“此不下九石。”⑧表示屬於一定的范圍、情況、條件等。⑨當某個時間或時節;時下。⑩由高處往低處。《論語·微子》:“孔子下,欲與之言。”(11)去;往。常指由西往東,由北往南,由上遊往下遊。彭端淑《為學一首示子侄》:“吾數年來欲買舟而下。”(12)攻克。《呂氏春秋·慎大》:“一朝而兩城下。”(13)退讓。(14)頒佈;下達。《韓非子·內儲說上》:“令下而人皆疾習射,日夜不休。”(15)用;施行。蘇軾《西江月 ·昨夜扁舟京口》:“此景百年幾變,個中下語千難。”(16)動作的次數。林嗣環《口技》:“但聞屏障中撫尺一下。”

    軍:

    ①包圍。《銀雀山漢墓竹簡·孫臏兵法·十陣》:“疏而不可蹙,數(shuò)而不可軍者,在於慎。”(疏:撤退。蹙:逼迫。數:屢次。)②駐紮軍隊。《史記·廉頗藺相如列傳》:“秦伐韓,軍於閼(yù)與。”(閼與:戰國時趙地。)《左傳·宣公十二年》:“及昏,楚師軍於邲。晉之餘師不能軍。”《史記·項羽本紀》:“沛公軍霸上。”③軍隊編制單位。古代以軍為軍隊最大編制單位,歷代沿用其名,人數多少不一。《周禮·夏官·司馬》:“萬有二千五百人為軍。王六軍,大國三軍,次國二軍,小國一軍。”引申為軍隊。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“操引軍從華容道步走。”《隋書·五行志》:“時帝任用小人,競為貪暴……尋為周軍所滅。”(尋:不久。)④軍士;士兵。《史記·淮陰侯列傳》:“軍皆殊死戰,不可敗。”[充軍]古代一種刑罰。《宋史·刑法志》:“刺配之法二百餘條……俟其再犯,然後決刺充軍。”(刺:面部刺字塗上墨的刑罰。)

    儲:

    ①儲存;儲藏。《韓非子·十過》:“倉無積粟,府無儲錢。”②古代稱太子或王位繼承者為“儲”。《後漢書·鄭眾傳》:“太子儲君,無外交之義。”③等待。張衡《東京賦》:“並夾既設,儲乎廣庭。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    自:

    ①自己。《詩經·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②親自。宋濂《送東陽馬生序》:“每假借於藏書之傢,手自筆錄,計日以還。”《史記·蕭相國世傢》:“高祖自將。”③自然。《史記·李將軍列傳》:“諺曰:‘桃李無言,下自成蹊。’”(蹊:小徑;小路。)④介詞。1.從。《孟子·滕文公上》:“有為神農之言者許行,自楚之滕。”(神農:傳說為古代造耒耜、興農業的帝王。許行:當時的農學傢。)《論語·學而》:“有朋自遠方來。”2. 由於。《史記·屈原賈生列傳》:“屈平之作《離騷》,蓋自怨生也。”《漢書·灌夫傳》:“侯自我得之,自我捐之,無所恨。”⑤連詞。表示假設。可譯為假如。《左傳·成公十六年》:“唯聖人能內外無患,自非聖人,外寧必有內憂。”⑥連詞。表示假設的讓步。可譯為即使。《漢書·高祖紀下》:“高祖不修文學,而性明達,好謀能聽,自監門戍卒,見之如舊。”又《杜周傳》:“自京師不曉,況於遠方?”

    供:

    (一)①供給;供應。潘嶽《閑居賦·序》:“灌園粥(yù)蔬,以供朝夕之膳。”(粥:通“鬻”。賣。)②通“恭”。恭敬。《荀子·修身》:“行而供冀,非漬淖也。” (二)gòng ①祭獻;奉祀。《後漢書·禮儀志上》:“正月上丁,祠南郊,禮畢,次北郊明堂、世祖廟,謂之五供。”②陳設。班固《東都賦》:“爾乃盛禮興樂,供帳乎雲龍之庭。”③呈送;進奉。《宋書·張永傳》:“上每得永表啟,輒執玩咨嗟,自嘆供禦者瞭不及也。”④任事。張衡《思玄賦》:“戒庶僚以夙會兮,僉供職而並訝。”⑤供述。《宣和遺事》:“花約依實供吐。”


  • 朝廷衮职虽多预,天下军储不自供。

    “朝廷衮职虽多预,天下军储不自供。”诗句出处:《诸将五首》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    汉朝陵墓对南山,胡虏千秋尚入关。昨日玉鱼蒙葬地,
    早时金碗出人间。见愁汗马西戎逼,曾闪朱旗北斗殷。
    多少材官守泾渭,将军且莫破愁颜。
    韩公本意筑三城,拟绝天骄拔汉旌。岂谓尽烦回纥马,
    翻然远救朔方兵。胡来不觉潼关隘,龙起犹闻晋水清。
    独使至尊忧社稷,诸君何以答升平。
    洛阳宫殿化为烽,休道秦关百二重。沧海未全归禹贡,
    蓟门何处尽尧封。朝廷衮职虽多预,天下军储不自供。
    稍喜临边王相国,肯销金甲事春农。
    回首扶桑铜柱标,冥冥氛祲未全销。越裳翡翠无消息,
    南海明珠久寂寥。殊锡曾为大司马,总戎皆插侍中貂。
    炎风朔雪天王地,只在忠臣翊圣朝。
    锦江春色逐人来,巫峡清秋万壑哀。正忆往时严仆射,
    共迎中使望乡台。主恩前后三持节,军令分明数举杯。
    西蜀地形天下险,安危须仗出群材。

    【注释】:

    朝:

    (一)①朝见。《礼记·内则》:“昧爽而朝。”②拜访。《史记·司马相如列传》:“临邛(qióng)令缪为恭敬,日往朝相如。”(临邛:地名。令:县令。缪:诈。)③朝廷。《诗经·齐风·鸡鸣》:“鸡既鸣矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《诸将》:“汉朝陵墓对南山。”⑤政事。《西京杂记》卷一:“上(汉武帝)时服此裘以听朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《后汉书·刘宠传》:“山谷鄙生,未尝识郡朝。”⑦介词。面对;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在这里建都。 (二)zhāo ①早晨。《诗经·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕从事。”②日;天。白居易《长恨歌》:“天生丽质难自弃,一朝选在君王侧。”

    朝廷:

    ①帝王接受朝拜和处理政事的地方。《战国策·齐策》:“~~之臣,莫不畏王。”②借指帝王。《后汉书·王允传》:“~~幼小,恃我而已。”

    廷:

    ①朝廷,君主接受朝拜和处理政事的地方。《韩非子·孤愤》:“无能之士在廷。”《汉书·陆贾传》:“贾以此游汉廷公卿间,名声籍甚。”(籍甚:盛大。)②官署,古时地方官办理政事的地方。《史记·游侠列传》:“(郭)解执恭敬,不敢乘车入其县廷。”(执:保持。)③通“庭”。庭院;堂前空地。《诗经·唐风· 山有枢》:“子有廷内,弗洒弗扫。”《吕氏春秋·过理》:“乃触廷槐而死。”

    衮:

    古代君主或三公的礼服,通称衮袍。《周礼·春官·司服》:“享先王则衮冕。”(享:供奉鬼神。冕:礼帽。)又指上公穿的礼服,绣有龙纹,龙首向下,与天子礼服有别。张衡《思玄赋》:“董弱冠而司衮兮。”[衮衮]相继不断。《新唐书·封伦传》:“或与论天下事,衮衮不倦。”[衮职]三公之职。《后汉书·杨赐传》:“五登衮职。”

    职:

    ①知道;了解。《吕氏春秋·勿躬》:“人主知能不能之可以君民也,则幽诡愚险之言无不职矣。”②掌管;主管。《晏子春秋·内篇·谏上七》:“景公燕赏于国内,万钟者三,千钟者五。令三出而职计莫之从。”(燕:宴饮。钟:古容量名。)《管子·大匡》:“有司职之。”③职务;职位。《孟子·公孙丑上》:“贤者在位,能者在职。”④职能;职责。《荀子·君道》:“然后明分职。”⑤旧时下属对上司的谦称。《吕氏春秋·圜道》:“百官各处其职,治其事以侍主,主无不安矣。”⑥主要。《诗经·大雅·桑柔》:“民之未戾,职盗为寇。”(戾:安定。)柳宗元《天爵论》:“然则圣贤之异愚也,职此而已。”

    虽:

    ①连词。1.表示转折。相当于“虽然”。《孟子·告子上》:“虽与之俱学,弗若之矣。”(若:如。)2.表示让步。相当于“即使”、“纵然”。《列子·汤问》:“虽我之死,有子存焉。”②通“惟(wéi)”。副词。相当于“仅”、“只”。《管子·君臣下》:“决之则行,塞之则止,虽有明君能决之,能塞之。”③虫名,形似蜥蜴。《说文》:“虽,似蜥蝎而大。”

    多:

    ①数量大,与“少”相对。《孟子·公孙丑下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治国之道,即行仁政。寡:少。)王维《相思》:“愿君多采撷。”②胜过;超过。汤显祖《紫箫记·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司马相如,汉辞赋家。王粲:汉魏间人,貌美多才。)③称赞;着重。《史记·季布栾布列传》:“诸公皆多季布能摧刚为柔,朱家以此名闻当世。”《史记·魏其武安侯列传》:“士亦以此多之。”④过分的;多余的。《庄子·渔父》:“今子既上无君侯有司之势,而下无大臣职事之官,而擅饬(chì)礼乐,选人伦以化齐民,不泰多事乎?”(饬:整顿。泰:太,过于,过分。)刘劭《人物志·体别》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天论》:“因物而多之,孰与骋能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正则雅,多哇则郑。”(哇:淫邪的乐声。)⑦副词。表示限定。约相当于“只”、“仅仅”。朱浮《为幽州牧与彭宠书》:“此犹河滨之民捧土以塞孟津,多见其不知量也。”《论语·子张》:“人虽欲自绝,其何伤于日月乎? 多见其不知量也。”

    预:

    ①安乐;游乐。白居易《和微之诗二十三首·和三月三十日四十韵》:“仙亭日登眺,虎丘时游预。”②事先;预先。《战国策·燕策三》:“于是太子预求天下之利匕首。”③参与;干预。《汉书·灌夫传》:“且灌夫何预也?”《三国志·吴书·陆逊传》:“阉官预政。”

    天:

    ①人的头部。《吕氏春秋·论人》:“适耳目,节嗜欲,释智谋,去巧故……若此,则无以害其天矣。”(释:去除。巧故:伪诈。)②天空。王充《论衡·谈天》:“察当今天去地甚高,古天与今无异。”《敕勒歌》:“天似穹(qióng)庐,笼盖四野。”(穹庐:毡帐。)③在额上刺字的刑罚。《周易· 睽》:“其人天且劓。”(劓:割掉鼻子的刑罚。)④天气;气候。《吕氏春秋·季春》:“行秋令,则天多沉阴。”⑤自然界。《荀子·天论》:“天行有常,不为尧存,不为桀亡。”⑥自然形成的。《庄子·养生主》:“依乎天理,批大郤,导大窾。”⑦上帝;自然界的主宰。《春秋繁露 ·郊祭》:“天者,百神之大君也。”⑧天命;天意。《左传·成公十六年》:“国之存亡,天也。”⑨依凭;依靠者。《仪礼· 丧服》:“夫者,妻之天也。”

    下:

    ①位置在低处的。与“上”相对。《史记·孙子吴起列传》:“庞涓死于此树之下。”②等级低的。《战国策·齐策一》:“能谤议于市朝,闻寡人之耳者,受下赏。”③谦词。《水浒全传》第六十三回:“蔡福听了,心中暗喜:如此发放,正中下怀。”④质量低的。陆羽《茶经·五之煮》:“其水用山水,上;江水,中;井水,下。”⑤时间在后的。《孟子·尽心下》:“奋乎百世之上,百世之下,闻者莫不兴起也。”⑥次序靠后的。《史记·屈原贾生列传》:“上称帝喾,下道齐桓。”⑦低于;少于。《吕氏春秋·雍塞》:“此不下九石。”⑧表示属于一定的范围、情况、条件等。⑨当某个时间或时节;时下。⑩由高处往低处。《论语·微子》:“孔子下,欲与之言。”(11)去;往。常指由西往东,由北往南,由上游往下游。彭端淑《为学一首示子侄》:“吾数年来欲买舟而下。”(12)攻克。《吕氏春秋·慎大》:“一朝而两城下。”(13)退让。(14)颁布;下达。《韩非子·内储说上》:“令下而人皆疾习射,日夜不休。”(15)用;施行。苏轼《西江月 ·昨夜扁舟京口》:“此景百年几变,个中下语千难。”(16)动作的次数。林嗣环《口技》:“但闻屏障中抚尺一下。”

    军:

    ①包围。《银雀山汉墓竹简·孙膑兵法·十阵》:“疏而不可蹙,数(shuò)而不可军者,在于慎。”(疏:撤退。蹙:逼迫。数:屡次。)②驻扎军队。《史记·廉颇蔺相如列传》:“秦伐韩,军于阏(yù)与。”(阏与:战国时赵地。)《左传·宣公十二年》:“及昏,楚师军于邲。晋之余师不能军。”《史记·项羽本纪》:“沛公军霸上。”③军队编制单位。古代以军为军队最大编制单位,历代沿用其名,人数多少不一。《周礼·夏官·司马》:“万有二千五百人为军。王六军,大国三军,次国二军,小国一军。”引申为军队。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“操引军从华容道步走。”《隋书·五行志》:“时帝任用小人,竞为贪暴……寻为周军所灭。”(寻:不久。)④军士;士兵。《史记·淮阴侯列传》:“军皆殊死战,不可败。”[充军]古代一种刑罚。《宋史·刑法志》:“刺配之法二百余条……俟其再犯,然后决刺充军。”(刺:面部刺字涂上墨的刑罚。)

    储:

    ①储存;储藏。《韩非子·十过》:“仓无积粟,府无储钱。”②古代称太子或王位继承者为“储”。《后汉书·郑众传》:“太子储君,无外交之义。”③等待。张衡《东京赋》:“并夹既设,储乎广庭。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    自:

    ①自己。《诗经·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②亲自。宋濂《送东阳马生序》:“每假借于藏书之家,手自笔录,计日以还。”《史记·萧相国世家》:“高祖自将。”③自然。《史记·李将军列传》:“谚曰:‘桃李无言,下自成蹊。’”(蹊:小径;小路。)④介词。1.从。《孟子·滕文公上》:“有为神农之言者许行,自楚之滕。”(神农:传说为古代造耒耜、兴农业的帝王。许行:当时的农学家。)《论语·学而》:“有朋自远方来。”2. 由于。《史记·屈原贾生列传》:“屈平之作《离骚》,盖自怨生也。”《汉书·灌夫传》:“侯自我得之,自我捐之,无所恨。”⑤连词。表示假设。可译为假如。《左传·成公十六年》:“唯圣人能内外无患,自非圣人,外宁必有内忧。”⑥连词。表示假设的让步。可译为即使。《汉书·高祖纪下》:“高祖不修文学,而性明达,好谋能听,自监门戍卒,见之如旧。”又《杜周传》:“自京师不晓,况于远方?”

    供:

    (一)①供给;供应。潘岳《闲居赋·序》:“灌园粥(yù)蔬,以供朝夕之膳。”(粥:通“鬻”。卖。)②通“恭”。恭敬。《荀子·修身》:“行而供冀,非渍淖也。” (二)gòng ①祭献;奉祀。《后汉书·礼仪志上》:“正月上丁,祠南郊,礼毕,次北郊明堂、世祖庙,谓之五供。”②陈设。班固《东都赋》:“尔乃盛礼兴乐,供帐乎云龙之庭。”③呈送;进奉。《宋书·张永传》:“上每得永表启,辄执玩咨嗟,自叹供御者了不及也。”④任事。张衡《思玄赋》:“戒庶僚以夙会兮,佥供职而并讶。”⑤供述。《宣和遗事》:“花约依实供吐。”


  • chao ting gun zhi sui duo yu ,tian xia jun chu bu zi gong 。

    “chao ting gun zhi sui duo yu ,tian xia jun chu bu zi gong 。”shi gou chu chu :《zhu jiang wu shou 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    han chao ling mu dui na shan ,hu lu qian qiu shang ru guan 。zuo ri yu yu meng zang de ,
    zao shi jin wan chu ren jian 。jian chou han ma xi rong bi ,ceng shan zhu qi bei dou yan 。
    duo shao cai guan shou jing wei ,jiang jun ju mo po chou yan 。
    han gong ben yi zhu san cheng ,ni jue tian jiao ba han jing 。qi wei jin fan hui ge ma ,
    fan ran yuan jiu shuo fang bing 。hu lai bu jiao tong guan ai ,long qi you wen jin shui qing 。
    du shi zhi zun you she ji ,zhu jun he yi da sheng ping 。
    luo yang gong dian hua wei feng ,xiu dao qin guan bai er chong 。cang hai wei quan gui yu gong ,
    ji men he chu jin yao feng 。chao ting gun zhi sui duo yu ,tian xia jun chu bu zi gong 。
    shao xi lin bian wang xiang guo ,ken xiao jin jia shi chun nong 。
    hui shou fu sang tong zhu biao ,ming ming fen jin wei quan xiao 。yue chang fei cui mo xiao xi ,
    na hai ming zhu jiu ji liao 。shu xi ceng wei da si ma ,zong rong jie cha shi zhong diao 。
    yan feng shuo xue tian wang de ,zhi zai zhong chen yi sheng chao 。
    jin jiang chun se zhu ren lai ,wu xia qing qiu mo he ai 。zheng yi wang shi yan pu she ,
    gong ying zhong shi wang xiang tai 。zhu en qian hou san chi jie ,jun ling fen ming shu ju bei 。
    xi shu de xing tian xia xian ,an wei xu zhang chu qun cai 。

    【zhu shi 】:

    chao :

    (yi )①chao jian 。《li ji ·nei ze 》:“mei shuang er chao 。”②bai fang 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“lin qiong (qióng)ling miao wei gong jing ,ri wang chao xiang ru 。”(lin qiong :de ming 。ling :xian ling 。miao :zha 。)③chao ting 。《shi jing ·ji feng ·ji ming 》:“ji ji ming yi ,chao ji ying yi 。”④chao dai 。du fu 《zhu jiang 》:“han chao ling mu dui na shan 。”⑤zheng shi 。《xi jing za ji 》juan yi :“shang (han wu di )shi fu ci qiu yi ting chao 。”(fu :chuan 。)⑥guan fu da tang 。《hou han shu ·liu chong chuan 》:“shan gu bi sheng ,wei chang shi jun chao 。”⑦jie ci 。mian dui ;xiang 。[chao ge ]gu de ming 。zai jin he na sheng 。shang chao ceng zai zhe li jian dou 。 (er )zhāo ①zao chen 。《shi jing ·xiao ya ·bei shan 》:“xie xie shi zi ,chao xi cong shi 。”②ri ;tian 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“tian sheng li zhi nan zi qi ,yi chao shua zai jun wang ce 。”

    chao ting :

    ①di wang jie shou chao bai he chu li zheng shi de de fang 。《zhan guo ce ·ji ce 》:“~~zhi chen ,mo bu wei wang 。”②jie zhi di wang 。《hou han shu ·wang yun chuan 》:“~~you xiao ,shi wo er yi 。”

    ting :

    ①chao ting ,jun zhu jie shou chao bai he chu li zheng shi de de fang 。《han fei zi ·gu fen 》:“mo neng zhi shi zai ting 。”《han shu ·liu gu chuan 》:“gu yi ci you han ting gong qing jian ,ming sheng ji shen 。”(ji shen :cheng da 。)②guan shu ,gu shi de fang guan ban li zheng shi de de fang 。《shi ji ·you xia lie chuan 》:“(guo )jie zhi gong jing ,bu gan cheng che ru ji xian ting 。”(zhi :bao chi 。)③tong “ting ”。ting yuan ;tang qian kong de 。《shi jing ·tang feng · shan you shu 》:“zi you ting nei ,fu sa fu sao 。”《lv shi chun qiu ·guo li 》:“nai chu ting huai er si 。”

    gun :

    gu dai jun zhu huo san gong de li fu ,tong chen gun pao 。《zhou li ·chun guan ·si fu 》:“xiang xian wang ze gun mian 。”(xiang :gong feng gui shen 。mian :li mao 。)you zhi shang gong chuan de li fu ,xiu you long wen ,long shou xiang xia ,yu tian zi li fu you bie 。zhang heng 《sai xuan fu 》:“dong ruo guan er si gun xi 。”[gun gun ]xiang ji bu duan 。《xin tang shu ·feng lun chuan 》:“huo yu lun tian xia shi ,gun gun bu juan 。”[gun zhi ]san gong zhi zhi 。《hou han shu ·yang ci chuan 》:“wu deng gun zhi 。”

    zhi :

    ①zhi dao ;le jie 。《lv shi chun qiu ·wu gong 》:“ren zhu zhi neng bu neng zhi ke yi jun min ye ,ze you gui yu xian zhi yan mo bu zhi yi 。”②zhang guan ;zhu guan 。《yan zi chun qiu ·nei pian ·jian shang qi 》:“jing gong yan shang yu guo nei ,mo zhong zhe san ,qian zhong zhe wu 。ling san chu er zhi ji mo zhi cong 。”(yan :yan yin 。zhong :gu rong liang ming 。)《guan zi ·da kuang 》:“you si zhi zhi 。”③zhi wu ;zhi wei 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“xian zhe zai wei ,neng zhe zai zhi 。”④zhi neng ;zhi ze 。《xun zi ·jun dao 》:“ran hou ming fen zhi 。”⑤jiu shi xia shu dui shang si de qian chen 。《lv shi chun qiu ·huan dao 》:“bai guan ge chu ji zhi ,zhi ji shi yi shi zhu ,zhu mo bu an yi 。”⑥zhu yao 。《shi jing ·da ya ·sang rou 》:“min zhi wei li ,zhi dao wei kou 。”(li :an ding 。)liu zong yuan 《tian jue lun 》:“ran ze sheng xian zhi yi yu ye ,zhi ci er yi 。”

    sui :

    ①lian ci 。1.biao shi zhuai she 。xiang dang yu “sui ran ”。《meng zi ·gao zi shang 》:“sui yu zhi ju xue ,fu re zhi yi 。”(re :ru 。)2.biao shi rang bu 。xiang dang yu “ji shi ”、“zong ran ”。《lie zi ·shang wen 》:“sui wo zhi si ,you zi cun yan 。”②tong “wei (wéi)”。fu ci 。xiang dang yu “jin ”、“zhi ”。《guan zi ·jun chen xia 》:“jue zhi ze hang ,sai zhi ze zhi ,sui you ming jun neng jue zhi ,neng sai zhi 。”③chong ming ,xing shi xi yi 。《shui wen 》:“sui ,shi xi xie er da 。”

    duo :

    ①shu liang da ,yu “shao ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“de dao zhe duo zhu ,shi dao zhe gua zhu 。”(de dao :zhi de zhi guo zhi dao ,ji hang ren zheng 。gua :shao 。)wang wei 《xiang sai 》:“yuan jun duo cai xie 。”②sheng guo ;chao guo 。shang xian zu 《zi xiao ji ·qiao tan 》:“xiang ta cai shi xiang ru ,mao duo wang can 。”(xiang ru :si ma xiang ru ,han ci fu jia 。wang can :han wei jian ren ,mao mei duo cai 。)③chen zan ;zhao chong 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“zhu gong jie duo ji bu neng cui gang wei rou ,zhu jia yi ci ming wen dang shi 。”《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shi yi yi ci duo zhi 。”④guo fen de ;duo yu de 。《zhuang zi ·yu fu 》:“jin zi ji shang mo jun hou you si zhi shi ,er xia mo da chen zhi shi zhi guan ,er shan chi (chì)li le ,shua ren lun yi hua ji min ,bu tai duo shi hu ?”(chi :zheng du 。tai :tai ,guo yu ,guo fen 。)liu shao 《ren wu zhi ·ti bie 》:“fu zai duo yi 。”⑤zeng duo 。《xun zi ·tian lun 》:“yin wu er duo zhi ,shu yu cheng neng er hua zhi ?”⑥tong “chi ”,bu zheng 。《fa yan ·wu zi 》:“zhong zheng ze ya ,duo wa ze zheng 。”(wa :yin xie de le sheng 。)⑦fu ci 。biao shi xian ding 。yao xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhu fu 《wei you zhou mu yu peng chong shu 》:“ci you he bin zhi min peng tu yi sai meng jin ,duo jian ji bu zhi liang ye 。”《lun yu ·zi zhang 》:“ren sui yu zi jue ,ji he shang yu ri yue hu ? duo jian ji bu zhi liang ye 。”

    yu :

    ①an le ;you le 。bai ju yi 《he wei zhi shi er shi san shou ·he san yue san shi ri si shi yun 》:“xian ting ri deng tiao ,hu qiu shi you yu 。”②shi xian ;yu xian 。《zhan guo ce ·yan ce san 》:“yu shi tai zi yu qiu tian xia zhi li bi shou 。”③can yu ;gan yu 。《han shu ·guan fu chuan 》:“ju guan fu he yu ye ?”《san guo zhi ·wu shu ·liu xun chuan 》:“yan guan yu zheng 。”

    tian :

    ①ren de tou bu 。《lv shi chun qiu ·lun ren 》:“kuo er mu ,jie shi yu ,shi zhi mou ,qu qiao gu ……re ci ,ze mo yi hai ji tian yi 。”(shi :qu chu 。qiao gu :wei zha 。)②tian kong 。wang chong 《lun heng ·tan tian 》:“cha dang jin tian qu de shen gao ,gu tian yu jin mo yi 。”《chi le ge 》:“tian shi qiong (qióng)lu ,long gai si ye 。”(qiong lu :zhan zhang 。)③zai e shang ci zi de xing fa 。《zhou yi · kui 》:“ji ren tian ju yi 。”(yi :ge diao bi zi de xing fa 。)④tian qi ;qi hou 。《lv shi chun qiu ·ji chun 》:“hang qiu ling ,ze tian duo chen yin 。”⑤zi ran jie 。《xun zi ·tian lun 》:“tian hang you chang ,bu wei yao cun ,bu wei jie wang 。”⑥zi ran xing cheng de 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“yi hu tian li ,pi da xi ,dao da kuan 。”⑦shang di ;zi ran jie de zhu zai 。《chun qiu fan lou ·jiao ji 》:“tian zhe ,bai shen zhi da jun ye 。”⑧tian ming ;tian yi 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“guo zhi cun wang ,tian ye 。”⑨yi ping ;yi kao zhe 。《yi li · sang fu 》:“fu zhe ,qi zhi tian ye 。”

    xia :

    ①wei zhi zai di chu de 。yu “shang ”xiang dui 。《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“pang juan si yu ci shu zhi xia 。”②deng ji di de 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“neng bang yi yu shi chao ,wen gua ren zhi er zhe ,shou xia shang 。”③qian ci 。《shui hu quan chuan 》di liu shi san hui :“cai fu ting le ,xin zhong an xi :ru ci fa fang ,zheng zhong xia huai 。”④zhi liang di de 。liu yu 《cha jing ·wu zhi zhu 》:“ji shui yong shan shui ,shang ;jiang shui ,zhong ;jing shui ,xia 。”⑤shi jian zai hou de 。《meng zi ·jin xin xia 》:“fen hu bai shi zhi shang ,bai shi zhi xia ,wen zhe mo bu xing qi ye 。”⑥ci xu kao hou de 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“shang chen di ku ,xia dao ji huan 。”⑦di yu ;shao yu 。《lv shi chun qiu ·yong sai 》:“ci bu xia jiu dan 。”⑧biao shi shu yu yi ding de fan wei 、qing kuang 、tiao jian deng 。⑨dang mou ge shi jian huo shi jie ;shi xia 。⑩you gao chu wang di chu 。《lun yu ·wei zi 》:“kong zi xia ,yu yu zhi yan 。”(11)qu ;wang 。chang zhi you xi wang dong ,you bei wang na ,you shang you wang xia you 。peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“wu shu nian lai yu mai zhou er xia 。”(12)gong ke 。《lv shi chun qiu ·shen da 》:“yi chao er liang cheng xia 。”(13)tui rang 。(14)ban bu ;xia da 。《han fei zi ·nei chu shui shang 》:“ling xia er ren jie ji xi she ,ri ye bu xiu 。”(15)yong ;shi hang 。su shi 《xi jiang yue ·zuo ye bian zhou jing kou 》:“ci jing bai nian ji bian ,ge zhong xia yu qian nan 。”(16)dong zuo de ci shu 。lin si huan 《kou ji 》:“dan wen bing zhang zhong fu che yi xia 。”

    jun :

    ①bao wei 。《yin qiao shan han mu zhu jian ·sun bin bing fa ·shi zhen 》:“shu er bu ke cu ,shu (shuò)er bu ke jun zhe ,zai yu shen 。”(shu :che tui 。cu :bi pai 。shu :lv ci 。)②zhu za jun dui 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“qin fa han ,jun yu e (yù)yu 。”(e yu :zhan guo shi zhao de 。)《zuo chuan ·xuan gong shi er nian 》:“ji hun ,chu shi jun yu bi 。jin zhi yu shi bu neng jun 。”《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong jun ba shang 。”③jun dui bian zhi chan wei 。gu dai yi jun wei jun dui zui da bian zhi chan wei ,li dai yan yong ji ming ,ren shu duo shao bu yi 。《zhou li ·xia guan ·si ma 》:“mo you er qian wu bai ren wei jun 。wang liu jun ,da guo san jun ,ci guo er jun ,xiao guo yi jun 。”yin shen wei jun dui 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“cao yin jun cong hua rong dao bu zou 。”《sui shu ·wu hang zhi 》:“shi di ren yong xiao ren ,jing wei tan bao ……xun wei zhou jun suo mie 。”(xun :bu jiu 。)④jun shi ;shi bing 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“jun jie shu si zhan ,bu ke bai 。”[chong jun ]gu dai yi chong xing fa 。《song shi ·xing fa zhi 》:“ci pei zhi fa er bai yu tiao ……qi ji zai fan ,ran hou jue ci chong jun 。”(ci :mian bu ci zi tu shang mo de xing fa 。)

    chu :

    ①chu cun ;chu cang 。《han fei zi ·shi guo 》:“cang mo ji su ,fu mo chu qian 。”②gu dai chen tai zi huo wang wei ji cheng zhe wei “chu ”。《hou han shu ·zheng zhong chuan 》:“tai zi chu jun ,mo wai jiao zhi yi 。”③deng dai 。zhang heng 《dong jing fu 》:“bing ga ji she ,chu hu an ting 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    zi :

    ①zi ji 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“yong yan pei ming ,zi qiu duo fu 。”(yan :tong “yan ”。pei ming :ge hu tian ming 。)《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”②qin zi 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“mei jia jie yu cang shu zhi jia ,shou zi bi lu ,ji ri yi hai 。”《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“gao zu zi jiang 。”③zi ran 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“yan yue :‘tao li mo yan ,xia zi cheng qi 。’”(qi :xiao jing ;xiao lu 。)④jie ci 。1.cong 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“you wei shen nong zhi yan zhe hu hang ,zi chu zhi teng 。”(shen nong :chuan shui wei gu dai zao lei si 、xing nong ye de di wang 。hu hang :dang shi de nong xue jia 。)《lun yu ·xue er 》:“you peng zi yuan fang lai 。”2. you yu 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“qu ping zhi zuo 《li sao 》,gai zi yuan sheng ye 。”《han shu ·guan fu chuan 》:“hou zi wo de zhi ,zi wo juan zhi ,mo suo hen 。”⑤lian ci 。biao shi jia she 。ke yi wei jia ru 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“wei sheng ren neng nei wai mo huan ,zi fei sheng ren ,wai ning bi you nei you 。”⑥lian ci 。biao shi jia she de rang bu 。ke yi wei ji shi 。《han shu ·gao zu ji xia 》:“gao zu bu xiu wen xue ,er xing ming da ,hao mou neng ting ,zi jian men shu cu ,jian zhi ru jiu 。”you 《du zhou chuan 》:“zi jing shi bu xiao ,kuang yu yuan fang ?”

    gong :

    (yi )①gong gei ;gong ying 。pan yue 《xian ju fu ·xu 》:“guan yuan yu (yù)shu ,yi gong chao xi zhi shan 。”(yu :tong “yu ”。mai 。)②tong “gong ”。gong jing 。《xun zi ·xiu shen 》:“hang er gong ji ,fei zi nao ye 。” (er )gòng ①ji suo ;feng si 。《hou han shu ·li yi zhi shang 》:“zheng yue shang ding ,ci na jiao ,li bi ,ci bei jiao ming tang 、shi zu miao ,wei zhi wu gong 。”②chen she 。ban gu 《dong dou fu 》:“er nai cheng li xing le ,gong zhang hu yun long zhi ting 。”③cheng song ;jin feng 。《song shu ·zhang yong chuan 》:“shang mei de yong biao qi ,zhe zhi wan zi jie ,zi tan gong yu zhe le bu ji ye 。”④ren shi 。zhang heng 《sai xuan fu 》:“jie shu liao yi su hui xi ,qian gong zhi er bing ya 。”⑤gong shu 。《xuan he wei shi 》:“hua yao yi shi gong tu 。”