• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 辛夷始花亦已落,況我與子非壯年。

    “辛夷始花亦已落,況我與子非壯年。”詩句出處:《逼仄行,贈畢曜》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    逼仄何逼仄,我居巷南子巷北。可恨鄰裡間,
    十日不一見顏色。自從官馬送還官,行路難行澀如棘。
    我貧無乘非無足,昔者相過今不得。實不是愛微軀,
    又非關足無力。徒步翻愁官長怒,此心炯炯君應識。
    曉來急雨春風顛,睡美不聞鐘鼓傳。東傢蹇驢許借我,
    泥滑不敢騎朝天。已令請急會通籍,男兒信命絕可憐。
    焉能終日心拳拳,憶君誦詩神凜然。辛夷始花亦已落,
    況我與子非壯年。街頭酒價常苦貴,方外酒徒稀醉眠。
    速宜相就飲一鬥,恰有三百青銅錢。

    【註釋】:

    辛:

    ①辣味。《荀子·正名》:“甘苦咸淡酸奇味以口異。”②勞苦;辛苦。李白《陳情贈友人》:“自古多艱辛。”③悲傷。《紅樓夢》第一回:“滿紙荒唐言,一把辛酸淚。”④天幹第八位。《左傳·隱公元年》:“五月辛醜,大叔出奔共。”

    夷:

    ①我國古代對東部各族的泛稱。《尚書·禹貢》:“大陸既作,島夷皮服。”(作:耕作。皮服:以獸皮為衣。)②古代對中原以外各族的通稱。《孟子·滕文公上》:“吾聞用夏變夷者,未聞變於夷者也。”③舊時泛指外國或外國人。魏源《海國圖志敘》:“夷煙流毒。”④平;平坦。《老子》:“大道甚夷。”王安石《遊褒禪山記》:“夫夷以近,則遊者眾;險以遠,則至者少。”⑤使平坦。曹操《分租與諸將掾屬令》:“幸賴賢人不愛其謀,群士不遺其力,是以夷險平亂。”(愛:吝惜。遺:留。)⑥平定。柳宗元《獻平淮夷雅表》:“平夏州,夷劍南,取江東,定河北。”⑦滅族。《三國志·吳書·吳主傳》:“將軍馬茂等圖逆,夷三族。”⑧平輩。《史記·留侯世傢》:“今諸將皆陛下故等夷。”(故:原先的。等:同等。)⑨鏟平;消除。《史記·秦始皇本紀》:“墮壞城郭,決通川防,夷去險阻。”⑩創傷。《左傳·成公十六年》:“子反命軍吏察夷傷。”此義後寫作“痍”。(11)平和;喜悅。《詩經·鄭風·風雨》:“既見君子,雲胡不夷。”[夷然]泰然鎮定的樣子。《晉書·謝安傳》:“安夷然無懼色。”[夷猶]遲疑不行。《楚辭·九歌·湘君》:“君不行兮夷猶。”

    始:

    ①開頭;指事情的開端。《老子》第六十四章:“千裡之行,始於足下。”②當初。與“今”相對。《論語·公冶長》:“始吾於人也,聽其言而信其行。”③首先。與“後”相對。韓愈《贈張童子序》:“始自縣考試,定其可舉者,然後升於州若府。”(若:或者。)④副詞。1.剛剛;方才。《呂氏春秋·別類》:“室之始成也善,其後果敗。”白居易《琵琶行》:“千呼萬喚始出來,猶抱琵琶半遮面。”2.曾(céng)。與“未”連用。《淮南子·俶真》:“有有者,有無者,有未始有有無者。”

    花:

    ①種子植物的有性繁殖器官。李煜《浪淘沙》:“流水落花春去也,天上人間。”②可供觀賞的植物;花朵。楊萬裡《李花》:“李花宜遠更宜繁,惟遠惟繁始足看。”③形狀像花的東西。庾信《寒園即目》:“雪花深數尺。”④不隻一種顏色,有花紋的。李白《將進酒》:“五花馬,千金裘。”白居易《霓裳羽衣曲》:“四幅花箋碧間紅”。⑤模糊迷亂。杜甫《飲中八仙歌》:“知章騎馬似乘船,眼花落井水底眠。”

    亦:

    ①副詞。1. 相當於“也”、“也是”。《詩經·鄭風·將仲子》:“仲可懷也,人之多言,亦可畏也。”(仲:老二。懷:懷念。)《史記·廉頗藺相如列傳》:“秦亦不以城予趙,趙亦終不予秦璧。”2. 表示語氣的減弱。相當於“不過”、“隻是”。《戰國策·齊策四》:“王亦不好士也,何患無士?”(好:喜歡。患:擔憂。)②語氣詞。《詩經·召南·草蟲》:“亦既見止,亦既覯止。”(止:語氣詞。覯gòu:相遇。)[不亦]用於反問句。表示委婉語氣。《論語·學而》:“學而時習之,不亦樂乎?”

    已:

    ①停止。《荀子·勸學》:“學不可以已。”②完畢。《戰國策·齊策二》:“言未已,齊讓又至。”(讓:責備。)③罷免。《論語·公冶長》:“(子文)三已之,無慍(yùn)色。”(慍:怨恨。)④疾止;病除。柳宗元《捕蛇者說》:“可以已大風。”(大風:麻風病。)⑤副詞。1. 已經。《史記·蒙恬列傳》:“扶蘇已死。”2.隨後;旋即。《史記·項羽本紀》:“廢以為侯,已又殺之。”3. 太;過分。《詩經·小雅·巧言》:“昊(hào)天已威。”(昊天:天。)⑥通“以”。介詞。和方位詞“來”、“上”、“下”、“東”、“西”等結合,表示對時間、范圍的限制。《三國志·吳書·吳主傳》:“自丞相雍已下皆諫。”⑦語氣詞。用法同“矣”。用於句末,表示確定語氣。《老子》第二章:“天下皆知美之為美,斯惡已。”(斯惡已:就顯出醜惡瞭。)

    落:

    ①花葉脫落。《詩經·衛風·氓》:“桑之未落,其葉沃若。”(沃若:潤澤貌。)②落下;降下。韓愈《詠雪贈張籍》:“隻見縱橫落,寧知遠近來。”(寧:豈。)《十五從軍征》:“淚落沾我衣。”③凋落;衰謝。路蕩《拔茅賦》:“榮落惟運。”(榮:榮耀。運:命運。)又衰敗。《管子·宙合》:“盛而不落者,未之有也。”④流落;淪落。韓愈《祭河南張員外文》:“我落陽山。”⑤停留;停止。李子卿《府試授衣賦》:“山靜風落。”⑥村落。杜甫《兵車行》:“千村萬落生荊杞。”⑦宮室剛建成時舉行的慶祝祭禮。《左傳·昭公七年》:“楚子成章華之臺,願與諸侯落之。”⑧開始。《詩經·周頌·訪落》:“訪予落止,率時昭考。”⑨新鐘等重要器物鑄成時以公豬血塗抹。《左傳·昭公四年》:“(叔孫為孟鐘)饗(xiǎng)大夫以落之。”(饗:款待。)

    況:

    ①比擬;比較。《漢書·高惠高後文功臣表序》:“以往況今,甚可悲傷。”《論衡·論死》:“案火災不能復燃以況之,死人不能復為鬼明矣。”②情形;狀況。高啟《送丁孝廉之錢塘》:“若見故人詢旅況,知君解說不煩書。”③副詞。更加。《國語·晉語一》:“以眾故,不敢愛親,眾況厚之。”《墨子·非攻》:“王況自縱也。”(王:指殷紂王。縱:放縱。)④連詞。何況。《左傳·宣公十二年》:“困獸猶鬥,況國相乎!”杜甫《兵車行》:“況復秦兵耐苦戰,被驅不異犬與雞!”⑤通“貺”。賜;賜予。《漢書·武帝紀》:“遭天地況施,著見景象,屑然如有聞。”(屑:輕微,微小。)《國語·魯語下》:“君以諸侯之故,況使臣以大禮。”

    與:

    (一)①給予;授予。《論語·雍也》:“原思為之宰,與之粟九百。”(原思:孔子弟子。宰:官名。粟:指俸祿。)②幫助。《戰國策·齊策一》:“君不與勝者,而與不勝者。”③贊許。《論語·述而》:“與其進也,不與其退也。”④結交;親附。《荀子·王霸》:“不欺其與。”(其與:指所結交的國傢。)⑤盟國;友邦。《荀子·王制》:“王奪之人,霸奪之與,強奪之地。”(之:其。人:指賢士。)⑥黨與;共事人。《後漢書·寇榮傳》:“於人少所與,以此見害於權寵。”(權寵:權臣;寵臣。)⑦介詞。相當於“跟”。《莊子·逍遙遊》:“蜩與學鳩笑之。”⑧連詞。1. 相當於“和”。《漢書·賈誼傳》:“太子之善,在於早諭教與選左右。”2.[與其]表示比較。《論語·八佾》:“與其奢也,寧儉。”⑨對付。《史記·燕召公世傢》:“龐煖易與耳。”(二)yú 語氣詞。1. 用在句尾表示疑問。《史記·樗裡子甘茂列傳》:“卿明知其不如文信侯專與?”(文信侯:指呂不韋。專:專權。)2. 用在句尾表示感嘆。《禮記·中庸》:“舜其大知也與!”(知:智。)以上意義後作“歟”。 (三)yù 參加。《左傳·僖公三十二年》:“蹇叔之子與師。”(師:軍隊。)

    子:

    ①孩子,兼指男女。《詩經·豳風· 七月》:“同我婦子,饁彼南畝。”(饁yè:送飯。南畝:指田地。)②兒子或女兒。《戰國策·趙策四》:“丈夫亦愛憐其少子乎?”此指兒子。《韓非子·說林上》:“衛人嫁其子。”此指女兒。③人的通稱,或指男;或指女。《詩經·邶風·匏有苦葉》:“招招舟子,人涉印否?”(涉:過河。印āng:我。)《周南·桃夭》:“之子於歸,宜其室傢。”(之:此。歸:出嫁。)④尊稱,多指男子。《詩經·衛風·氓》:“匪我愆期,子無良媒。”(匪:非。愆qiān:錯,誤。)⑤動物的卵或幼小的動物。《詩經·小雅·小宛》:“螟嶺有子,蜾蠃負之。”(螟蛉mínglíng:一種吃禾心的害蟲。蜾蠃guǒluǒ:細腰蜂。)《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”⑥植物的果實或種子。劉義慶《世說新語·雅量》:“樹在道邊而多子,此必苦李。”李紳《憫農》之一:“春種一粒粟,秋收萬顆子。”⑦古代五等爵位的第四等。《禮記·王制》:“王者之制祿爵:公、侯、伯、子、男凡五等。”⑧地支的第一位,常與天幹相配以紀日、紀年。《春秋 · 桓公十八年》:“夏四月丙子,公薨於齊。”韓愈《息國夫人墓志銘》:“元和七年甲子,日南至,以疾卒。”(元和:唐憲宗年號。日南至:指夏至。)又指十二時辰之一,即子時,自夜十一時至次日晨一時。⑨利息。《史記·貨殖列傳》:“子貸金錢千貫。”

    非:

    ①違背;違反。《左傳·定公四年》:“無謀非德,無犯非義。”(無:不。謀:謀劃。犯:觸及。)②違理的事;過錯。與“是”相對。《莊子·齊物論》:“彼亦一是非,此亦一是非。”③指責;譏諷;非議;非難。《呂氏春秋·審己》:“國人不說,大非上。”(說:同“悅”。上:指國君。)《荀子· 修身》:“故非我而當者,吾師也。”④不是。《莊子·秋水》:“子非魚,安知魚之樂?”(子:你。安:怎。)⑤無;沒有。左思《三都賦序》:“雖寶非用。”⑥副詞。不。《尚書·盤庚下》:“各非敢違卜。”( 卜:吉卜。)

    壯:

    ①大;盛大。《詩經·小雅·采芑》:“方叔元老,克壯其猶。”(猶,道。)李夢陽《明遠樓春望》:“風雨江聲壯,兵戈地色寒。”②強壯;健壯。左思《吳都賦》:“趫材悍北。”(趫:矯健。)③壯年;古人三十歲以上為壯年。賈誼《治安策》:“大國之王,幼弱未壯。”④成年;長大。《韓非子·難二》:“周公旦假天子七年,成王壯,授之以政。”⑤雄偉;豪壯。《漢書 · 樊噲傳》:“始陛下與臣等起豐沛,定天下,何其壯也!”(豐沛:二邑名。)⑥認為勇敢。《漢書·高帝紀上》:“羽壯之,賜以酒。”(羽:項羽。)

    壯年:

    壯歲,盛年。袁淑《效古》:“勤役未雲已,~~徒為空。”

    年:

    ①收成;年景。《谷梁傳·桓公三年》:“五谷皆熟為有年也。”蘇軾《喜雨亭記》:“雨麥於岐山之陽,其占為有年。”②十二個月為一年。《莊子·秋水》:“湯之時,八年七旱。”③年紀;年歲。《史記·屈原賈生列傳》:“是時賈生年二十餘,最為少。”④帝王的年號。改年叫改元。《三國志·吳書·吳主傳》:“改年為延康。”


  • 辛夷始花亦已落,况我与子非壮年。

    “辛夷始花亦已落,况我与子非壮年。”诗句出处:《逼仄行,赠毕曜》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    逼仄何逼仄,我居巷南子巷北。可恨邻里间,
    十日不一见颜色。自从官马送还官,行路难行涩如棘。
    我贫无乘非无足,昔者相过今不得。实不是爱微躯,
    又非关足无力。徒步翻愁官长怒,此心炯炯君应识。
    晓来急雨春风颠,睡美不闻钟鼓传。东家蹇驴许借我,
    泥滑不敢骑朝天。已令请急会通籍,男儿信命绝可怜。
    焉能终日心拳拳,忆君诵诗神凛然。辛夷始花亦已落,
    况我与子非壮年。街头酒价常苦贵,方外酒徒稀醉眠。
    速宜相就饮一斗,恰有三百青铜钱。

    【注释】:

    辛:

    ①辣味。《荀子·正名》:“甘苦咸淡酸奇味以口异。”②劳苦;辛苦。李白《陈情赠友人》:“自古多艰辛。”③悲伤。《红楼梦》第一回:“满纸荒唐言,一把辛酸泪。”④天干第八位。《左传·隐公元年》:“五月辛丑,大叔出奔共。”

    夷:

    ①我国古代对东部各族的泛称。《尚书·禹贡》:“大陆既作,岛夷皮服。”(作:耕作。皮服:以兽皮为衣。)②古代对中原以外各族的通称。《孟子·滕文公上》:“吾闻用夏变夷者,未闻变于夷者也。”③旧时泛指外国或外国人。魏源《海国图志叙》:“夷烟流毒。”④平;平坦。《老子》:“大道甚夷。”王安石《游褒禅山记》:“夫夷以近,则游者众;险以远,则至者少。”⑤使平坦。曹操《分租与诸将掾属令》:“幸赖贤人不爱其谋,群士不遗其力,是以夷险平乱。”(爱:吝惜。遗:留。)⑥平定。柳宗元《献平淮夷雅表》:“平夏州,夷剑南,取江东,定河北。”⑦灭族。《三国志·吴书·吴主传》:“将军马茂等图逆,夷三族。”⑧平辈。《史记·留侯世家》:“今诸将皆陛下故等夷。”(故:原先的。等:同等。)⑨铲平;消除。《史记·秦始皇本纪》:“堕坏城郭,决通川防,夷去险阻。”⑩创伤。《左传·成公十六年》:“子反命军吏察夷伤。”此义后写作“痍”。(11)平和;喜悦。《诗经·郑风·风雨》:“既见君子,云胡不夷。”[夷然]泰然镇定的样子。《晋书·谢安传》:“安夷然无惧色。”[夷犹]迟疑不行。《楚辞·九歌·湘君》:“君不行兮夷犹。”

    始:

    ①开头;指事情的开端。《老子》第六十四章:“千里之行,始于足下。”②当初。与“今”相对。《论语·公冶长》:“始吾于人也,听其言而信其行。”③首先。与“后”相对。韩愈《赠张童子序》:“始自县考试,定其可举者,然后升于州若府。”(若:或者。)④副词。1.刚刚;方才。《吕氏春秋·别类》:“室之始成也善,其后果败。”白居易《琵琶行》:“千呼万唤始出来,犹抱琵琶半遮面。”2.曾(céng)。与“未”连用。《淮南子·俶真》:“有有者,有无者,有未始有有无者。”

    花:

    ①种子植物的有性繁殖器官。李煜《浪淘沙》:“流水落花春去也,天上人间。”②可供观赏的植物;花朵。杨万里《李花》:“李花宜远更宜繁,惟远惟繁始足看。”③形状像花的东西。庾信《寒园即目》:“雪花深数尺。”④不只一种颜色,有花纹的。李白《将进酒》:“五花马,千金裘。”白居易《霓裳羽衣曲》:“四幅花笺碧间红”。⑤模糊迷乱。杜甫《饮中八仙歌》:“知章骑马似乘船,眼花落井水底眠。”

    亦:

    ①副词。1. 相当于“也”、“也是”。《诗经·郑风·将仲子》:“仲可怀也,人之多言,亦可畏也。”(仲:老二。怀:怀念。)《史记·廉颇蔺相如列传》:“秦亦不以城予赵,赵亦终不予秦璧。”2. 表示语气的减弱。相当于“不过”、“只是”。《战国策·齐策四》:“王亦不好士也,何患无士?”(好:喜欢。患:担忧。)②语气词。《诗经·召南·草虫》:“亦既见止,亦既觏止。”(止:语气词。觏gòu:相遇。)[不亦]用于反问句。表示委婉语气。《论语·学而》:“学而时习之,不亦乐乎?”

    已:

    ①停止。《荀子·劝学》:“学不可以已。”②完毕。《战国策·齐策二》:“言未已,齐让又至。”(让:责备。)③罢免。《论语·公冶长》:“(子文)三已之,无愠(yùn)色。”(愠:怨恨。)④疾止;病除。柳宗元《捕蛇者说》:“可以已大风。”(大风:麻风病。)⑤副词。1. 已经。《史记·蒙恬列传》:“扶苏已死。”2.随后;旋即。《史记·项羽本纪》:“废以为侯,已又杀之。”3. 太;过分。《诗经·小雅·巧言》:“昊(hào)天已威。”(昊天:天。)⑥通“以”。介词。和方位词“来”、“上”、“下”、“东”、“西”等结合,表示对时间、范围的限制。《三国志·吴书·吴主传》:“自丞相雍已下皆谏。”⑦语气词。用法同“矣”。用于句末,表示确定语气。《老子》第二章:“天下皆知美之为美,斯恶已。”(斯恶已:就显出丑恶了。)

    落:

    ①花叶脱落。《诗经·卫风·氓》:“桑之未落,其叶沃若。”(沃若:润泽貌。)②落下;降下。韩愈《咏雪赠张籍》:“只见纵横落,宁知远近来。”(宁:岂。)《十五从军征》:“泪落沾我衣。”③凋落;衰谢。路荡《拔茅赋》:“荣落惟运。”(荣:荣耀。运:命运。)又衰败。《管子·宙合》:“盛而不落者,未之有也。”④流落;沦落。韩愈《祭河南张员外文》:“我落阳山。”⑤停留;停止。李子卿《府试授衣赋》:“山静风落。”⑥村落。杜甫《兵车行》:“千村万落生荆杞。”⑦宫室刚建成时举行的庆祝祭礼。《左传·昭公七年》:“楚子成章华之台,愿与诸侯落之。”⑧开始。《诗经·周颂·访落》:“访予落止,率时昭考。”⑨新钟等重要器物铸成时以公猪血涂抹。《左传·昭公四年》:“(叔孙为孟钟)飨(xiǎng)大夫以落之。”(飨:款待。)

    况:

    ①比拟;比较。《汉书·高惠高后文功臣表序》:“以往况今,甚可悲伤。”《论衡·论死》:“案火灾不能复燃以况之,死人不能复为鬼明矣。”②情形;状况。高启《送丁孝廉之钱塘》:“若见故人询旅况,知君解说不烦书。”③副词。更加。《国语·晋语一》:“以众故,不敢爱亲,众况厚之。”《墨子·非攻》:“王况自纵也。”(王:指殷纣王。纵:放纵。)④连词。何况。《左传·宣公十二年》:“困兽犹斗,况国相乎!”杜甫《兵车行》:“况复秦兵耐苦战,被驱不异犬与鸡!”⑤通“贶”。赐;赐予。《汉书·武帝纪》:“遭天地况施,著见景象,屑然如有闻。”(屑:轻微,微小。)《国语·鲁语下》:“君以诸侯之故,况使臣以大礼。”

    与:

    (一)①给予;授予。《论语·雍也》:“原思为之宰,与之粟九百。”(原思:孔子弟子。宰:官名。粟:指俸禄。)②帮助。《战国策·齐策一》:“君不与胜者,而与不胜者。”③赞许。《论语·述而》:“与其进也,不与其退也。”④结交;亲附。《荀子·王霸》:“不欺其与。”(其与:指所结交的国家。)⑤盟国;友邦。《荀子·王制》:“王夺之人,霸夺之与,强夺之地。”(之:其。人:指贤士。)⑥党与;共事人。《后汉书·寇荣传》:“于人少所与,以此见害于权宠。”(权宠:权臣;宠臣。)⑦介词。相当于“跟”。《庄子·逍遥游》:“蜩与学鸠笑之。”⑧连词。1. 相当于“和”。《汉书·贾谊传》:“太子之善,在于早谕教与选左右。”2.[与其]表示比较。《论语·八佾》:“与其奢也,宁俭。”⑨对付。《史记·燕召公世家》:“庞煖易与耳。”(二)yú 语气词。1. 用在句尾表示疑问。《史记·樗里子甘茂列传》:“卿明知其不如文信侯专与?”(文信侯:指吕不韦。专:专权。)2. 用在句尾表示感叹。《礼记·中庸》:“舜其大知也与!”(知:智。)以上意义后作“欤”。 (三)yù 参加。《左传·僖公三十二年》:“蹇叔之子与师。”(师:军队。)

    子:

    ①孩子,兼指男女。《诗经·豳风· 七月》:“同我妇子,馌彼南亩。”(馌yè:送饭。南亩:指田地。)②儿子或女儿。《战国策·赵策四》:“丈夫亦爱怜其少子乎?”此指儿子。《韩非子·说林上》:“卫人嫁其子。”此指女儿。③人的通称,或指男;或指女。《诗经·邶风·匏有苦叶》:“招招舟子,人涉印否?”(涉:过河。印āng:我。)《周南·桃夭》:“之子于归,宜其室家。”(之:此。归:出嫁。)④尊称,多指男子。《诗经·卫风·氓》:“匪我愆期,子无良媒。”(匪:非。愆qiān:错,误。)⑤动物的卵或幼小的动物。《诗经·小雅·小宛》:“螟岭有子,蜾蠃负之。”(螟蛉mínglíng:一种吃禾心的害虫。蜾蠃guǒluǒ:细腰蜂。)《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”⑥植物的果实或种子。刘义庆《世说新语·雅量》:“树在道边而多子,此必苦李。”李绅《悯农》之一:“春种一粒粟,秋收万颗子。”⑦古代五等爵位的第四等。《礼记·王制》:“王者之制禄爵:公、侯、伯、子、男凡五等。”⑧地支的第一位,常与天干相配以纪日、纪年。《春秋 · 桓公十八年》:“夏四月丙子,公薨于齐。”韩愈《息国夫人墓志铭》:“元和七年甲子,日南至,以疾卒。”(元和:唐宪宗年号。日南至:指夏至。)又指十二时辰之一,即子时,自夜十一时至次日晨一时。⑨利息。《史记·货殖列传》:“子贷金钱千贯。”

    非:

    ①违背;违反。《左传·定公四年》:“无谋非德,无犯非义。”(无:不。谋:谋划。犯:触及。)②违理的事;过错。与“是”相对。《庄子·齐物论》:“彼亦一是非,此亦一是非。”③指责;讥讽;非议;非难。《吕氏春秋·审己》:“国人不说,大非上。”(说:同“悦”。上:指国君。)《荀子· 修身》:“故非我而当者,吾师也。”④不是。《庄子·秋水》:“子非鱼,安知鱼之乐?”(子:你。安:怎。)⑤无;没有。左思《三都赋序》:“虽宝非用。”⑥副词。不。《尚书·盘庚下》:“各非敢违卜。”( 卜:吉卜。)

    壮:

    ①大;盛大。《诗经·小雅·采芑》:“方叔元老,克壮其猶。”(猶,道。)李梦阳《明远楼春望》:“风雨江声壮,兵戈地色寒。”②强壮;健壮。左思《吴都赋》:“趫材悍北。”(趫:矫健。)③壮年;古人三十岁以上为壮年。贾谊《治安策》:“大国之王,幼弱未壮。”④成年;长大。《韩非子·难二》:“周公旦假天子七年,成王壮,授之以政。”⑤雄伟;豪壮。《汉书 · 樊哙传》:“始陛下与臣等起丰沛,定天下,何其壮也!”(丰沛:二邑名。)⑥认为勇敢。《汉书·高帝纪上》:“羽壮之,赐以酒。”(羽:项羽。)

    壮年:

    壮岁,盛年。袁淑《效古》:“勤役未云已,~~徒为空。”

    年:

    ①收成;年景。《谷梁传·桓公三年》:“五谷皆熟为有年也。”苏轼《喜雨亭记》:“雨麦于岐山之阳,其占为有年。”②十二个月为一年。《庄子·秋水》:“汤之时,八年七旱。”③年纪;年岁。《史记·屈原贾生列传》:“是时贾生年二十余,最为少。”④帝王的年号。改年叫改元。《三国志·吴书·吴主传》:“改年为延康。”


  • xin yi shi hua yi yi la ,kuang wo yu zi fei zhuang nian 。

    “xin yi shi hua yi yi la ,kuang wo yu zi fei zhuang nian 。”shi gou chu chu :《bi ze hang ,zeng bi yao 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    bi ze he bi ze ,wo ju hang na zi hang bei 。ke hen lin li jian ,
    shi ri bu yi jian yan se 。zi cong guan ma song hai guan ,hang lu nan hang se ru ji 。
    wo pin mo cheng fei mo zu ,xi zhe xiang guo jin bu de 。shi bu shi ai wei qu ,
    you fei guan zu mo li 。tu bu fan chou guan chang nu ,ci xin jiong jiong jun ying shi 。
    xiao lai ji yu chun feng dian ,shui mei bu wen zhong gu chuan 。dong jia jian lv hu jie wo ,
    ni hua bu gan ji chao tian 。yi ling qing ji hui tong ji ,nan er xin ming jue ke lian 。
    yan neng zhong ri xin quan quan ,yi jun song shi shen lin ran 。xin yi shi hua yi yi la ,
    kuang wo yu zi fei zhuang nian 。jie tou jiu jia chang ku gui ,fang wai jiu tu xi zui mian 。
    su yi xiang jiu yin yi dou ,qia you san bai qing tong qian 。

    【zhu shi 】:

    xin :

    ①la wei 。《xun zi ·zheng ming 》:“gan ku xian dan suan ji wei yi kou yi 。”②lao ku ;xin ku 。li bai 《chen qing zeng you ren 》:“zi gu duo jian xin 。”③bei shang 。《gong lou meng 》di yi hui :“man zhi huang tang yan ,yi ba xin suan lei 。”④tian gan di ba wei 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“wu yue xin chou ,da shu chu ben gong 。”

    yi :

    ①wo guo gu dai dui dong bu ge zu de fan chen 。《shang shu ·yu gong 》:“da liu ji zuo ,dao yi pi fu 。”(zuo :geng zuo 。pi fu :yi shou pi wei yi 。)②gu dai dui zhong yuan yi wai ge zu de tong chen 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“wu wen yong xia bian yi zhe ,wei wen bian yu yi zhe ye 。”③jiu shi fan zhi wai guo huo wai guo ren 。wei yuan 《hai guo tu zhi xu 》:“yi yan liu du 。”④ping ;ping tan 。《lao zi 》:“da dao shen yi 。”wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“fu yi yi jin ,ze you zhe zhong ;xian yi yuan ,ze zhi zhe shao 。”⑤shi ping tan 。cao cao 《fen zu yu zhu jiang yuan shu ling 》:“xing lai xian ren bu ai ji mou ,qun shi bu wei ji li ,shi yi yi xian ping luan 。”(ai :lin xi 。wei :liu 。)⑥ping ding 。liu zong yuan 《suo ping huai yi ya biao 》:“ping xia zhou ,yi jian na ,qu jiang dong ,ding he bei 。”⑦mie zu 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“jiang jun ma mao deng tu ni ,yi san zu 。”⑧ping bei 。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“jin zhu jiang jie bi xia gu deng yi 。”(gu :yuan xian de 。deng :tong deng 。)⑨chan ping ;xiao chu 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“duo huai cheng guo ,jue tong chuan fang ,yi qu xian zu 。”⑩chuang shang 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“zi fan ming jun li cha yi shang 。”ci yi hou xie zuo “yi ”。(11)ping he ;xi yue 。《shi jing ·zheng feng ·feng yu 》:“ji jian jun zi ,yun hu bu yi 。”[yi ran ]tai ran zhen ding de yang zi 。《jin shu ·xie an chuan 》:“an yi ran mo ju se 。”[yi you ]chi yi bu hang 。《chu ci ·jiu ge ·xiang jun 》:“jun bu hang xi yi you 。”

    shi :

    ①kai tou ;zhi shi qing de kai duan 。《lao zi 》di liu shi si zhang :“qian li zhi hang ,shi yu zu xia 。”②dang chu 。yu “jin ”xiang dui 。《lun yu ·gong ye chang 》:“shi wu yu ren ye ,ting ji yan er xin ji hang 。”③shou xian 。yu “hou ”xiang dui 。han yu 《zeng zhang tong zi xu 》:“shi zi xian kao shi ,ding ji ke ju zhe ,ran hou sheng yu zhou re fu 。”(re :huo zhe 。)④fu ci 。1.gang gang ;fang cai 。《lv shi chun qiu ·bie lei 》:“shi zhi shi cheng ye shan ,ji hou guo bai 。”bai ju yi 《pi pa hang 》:“qian hu mo huan shi chu lai ,you bao pi pa ban zhe mian 。”2.ceng (céng)。yu “wei ”lian yong 。《huai na zi ·chu zhen 》:“you you zhe ,you mo zhe ,you wei shi you you mo zhe 。”

    hua :

    ①chong zi zhi wu de you xing fan shi qi guan 。li yu 《lang tao sha 》:“liu shui la hua chun qu ye ,tian shang ren jian 。”②ke gong guan shang de zhi wu ;hua duo 。yang mo li 《li hua 》:“li hua yi yuan geng yi fan ,wei yuan wei fan shi zu kan 。”③xing zhuang xiang hua de dong xi 。yu xin 《han yuan ji mu 》:“xue hua shen shu che 。”④bu zhi yi chong yan se ,you hua wen de 。li bai 《jiang jin jiu 》:“wu hua ma ,qian jin qiu 。”bai ju yi 《ni chang yu yi qu 》:“si fu hua jian bi jian gong ”。⑤mo hu mi luan 。du fu 《yin zhong ba xian ge 》:“zhi zhang ji ma shi cheng chuan ,yan hua la jing shui de mian 。”

    yi :

    ①fu ci 。1. xiang dang yu “ye ”、“ye shi ”。《shi jing ·zheng feng ·jiang zhong zi 》:“zhong ke huai ye ,ren zhi duo yan ,yi ke wei ye 。”(zhong :lao er 。huai :huai nian 。)《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“qin yi bu yi cheng yu zhao ,zhao yi zhong bu yu qin bi 。”2. biao shi yu qi de jian ruo 。xiang dang yu “bu guo ”、“zhi shi ”。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“wang yi bu hao shi ye ,he huan mo shi ?”(hao :xi huan 。huan :dan you 。)②yu qi ci 。《shi jing ·shao na ·cao chong 》:“yi ji jian zhi ,yi ji gou zhi 。”(zhi :yu qi ci 。gou gòu:xiang yu 。)[bu yi ]yong yu fan wen gou 。biao shi wei wan yu qi 。《lun yu ·xue er 》:“xue er shi xi zhi ,bu yi le hu ?”

    yi :

    ①ting zhi 。《xun zi ·quan xue 》:“xue bu ke yi yi 。”②wan bi 。《zhan guo ce ·ji ce er 》:“yan wei yi ,ji rang you zhi 。”(rang :ze bei 。)③ba mian 。《lun yu ·gong ye chang 》:“(zi wen )san yi zhi ,mo yun (yùn)se 。”(yun :yuan hen 。)④ji zhi ;bing chu 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“ke yi yi da feng 。”(da feng :ma feng bing 。)⑤fu ci 。1. yi jing 。《shi ji ·meng tian lie chuan 》:“fu su yi si 。”2.sui hou ;xuan ji 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“fei yi wei hou ,yi you sha zhi 。”3. tai ;guo fen 。《shi jing ·xiao ya ·qiao yan 》:“hao (hào)tian yi wei 。”(hao tian :tian 。)⑥tong “yi ”。jie ci 。he fang wei ci “lai ”、“shang ”、“xia ”、“dong ”、“xi ”deng jie ge ,biao shi dui shi jian 、fan wei de xian zhi 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“zi cheng xiang yong yi xia jie jian 。”⑦yu qi ci 。yong fa tong “yi ”。yong yu gou mo ,biao shi que ding yu qi 。《lao zi 》di er zhang :“tian xia jie zhi mei zhi wei mei ,si e yi 。”(si e yi :jiu xian chu chou e le 。)

    la :

    ①hua xie tuo la 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“sang zhi wei la ,ji xie wo re 。”(wo re :run ze mao 。)②la xia ;jiang xia 。han yu 《yong xue zeng zhang ji 》:“zhi jian zong heng la ,ning zhi yuan jin lai 。”(ning :qi 。)《shi wu cong jun zheng 》:“lei la zhan wo yi 。”③diao la ;cui xie 。lu dang 《ba mao fu 》:“rong la wei yun 。”(rong :rong yao 。yun :ming yun 。)you cui bai 。《guan zi ·zhou ge 》:“cheng er bu la zhe ,wei zhi you ye 。”④liu la ;lun la 。han yu 《ji he na zhang yuan wai wen 》:“wo la yang shan 。”⑤ting liu ;ting zhi 。li zi qing 《fu shi shou yi fu 》:“shan jing feng la 。”⑥cun la 。du fu 《bing che hang 》:“qian cun mo la sheng jing qi 。”⑦gong shi gang jian cheng shi ju hang de qing zhu ji li 。《zuo chuan ·zhao gong qi nian 》:“chu zi cheng zhang hua zhi tai ,yuan yu zhu hou la zhi 。”⑧kai shi 。《shi jing ·zhou song ·fang la 》:“fang yu la zhi ,lv shi zhao kao 。”⑨xin zhong deng chong yao qi wu zhu cheng shi yi gong zhu xie tu ma 。《zuo chuan ·zhao gong si nian 》:“(shu sun wei meng zhong )xiang (xiǎng)da fu yi la zhi 。”(xiang :kuan dai 。)

    kuang :

    ①bi ni ;bi jiao 。《han shu ·gao hui gao hou wen gong chen biao xu 》:“yi wang kuang jin ,shen ke bei shang 。”《lun heng ·lun si 》:“an huo zai bu neng fu ran yi kuang zhi ,si ren bu neng fu wei gui ming yi 。”②qing xing ;zhuang kuang 。gao qi 《song ding xiao lian zhi qian tang 》:“re jian gu ren xun lv kuang ,zhi jun jie shui bu fan shu 。”③fu ci 。geng jia 。《guo yu ·jin yu yi 》:“yi zhong gu ,bu gan ai qin ,zhong kuang hou zhi 。”《mo zi ·fei gong 》:“wang kuang zi zong ye 。”(wang :zhi yan zhou wang 。zong :fang zong 。)④lian ci 。he kuang 。《zuo chuan ·xuan gong shi er nian 》:“kun shou you dou ,kuang guo xiang hu !”du fu 《bing che hang 》:“kuang fu qin bing nai ku zhan ,bei qu bu yi quan yu ji !”⑤tong “kuang ”。ci ;ci yu 。《han shu ·wu di ji 》:“zao tian de kuang shi ,zhe jian jing xiang ,xie ran ru you wen 。”(xie :qing wei ,wei xiao 。)《guo yu ·lu yu xia 》:“jun yi zhu hou zhi gu ,kuang shi chen yi da li 。”

    yu :

    (yi )①gei yu ;shou yu 。《lun yu ·yong ye 》:“yuan sai wei zhi zai ,yu zhi su jiu bai 。”(yuan sai :kong zi di zi 。zai :guan ming 。su :zhi feng lu 。)②bang zhu 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jun bu yu sheng zhe ,er yu bu sheng zhe 。”③zan hu 。《lun yu ·shu er 》:“yu ji jin ye ,bu yu ji tui ye 。”④jie jiao ;qin fu 。《xun zi ·wang ba 》:“bu qi ji yu 。”(ji yu :zhi suo jie jiao de guo jia 。)⑤meng guo ;you bang 。《xun zi ·wang zhi 》:“wang duo zhi ren ,ba duo zhi yu ,jiang duo zhi de 。”(zhi :ji 。ren :zhi xian shi 。)⑥dang yu ;gong shi ren 。《hou han shu ·kou rong chuan 》:“yu ren shao suo yu ,yi ci jian hai yu quan chong 。”(quan chong :quan chen ;chong chen 。)⑦jie ci 。xiang dang yu “gen ”。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“tiao yu xue jiu xiao zhi 。”⑧lian ci 。1. xiang dang yu “he ”。《han shu ·gu yi chuan 》:“tai zi zhi shan ,zai yu zao yu jiao yu shua zuo you 。”2.[yu ji ]biao shi bi jiao 。《lun yu ·ba yi 》:“yu ji she ye ,ning jian 。”⑨dui fu 。《shi ji ·yan shao gong shi jia 》:“pang nuan yi yu er 。”(er )yú yu qi ci 。1. yong zai gou wei biao shi yi wen 。《shi ji ·chu li zi gan mao lie chuan 》:“qing ming zhi ji bu ru wen xin hou zhuan yu ?”(wen xin hou :zhi lv bu wei 。zhuan :zhuan quan 。)2. yong zai gou wei biao shi gan tan 。《li ji ·zhong yong 》:“shun ji da zhi ye yu !”(zhi :zhi 。)yi shang yi yi hou zuo “yu ”。 (san )yù can jia 。《zuo chuan ·xi gong san shi er nian 》:“jian shu zhi zi yu shi 。”(shi :jun dui 。)

    zi :

    ①hai zi ,jian zhi nan nv 。《shi jing ·bin feng · qi yue 》:“tong wo fu zi ,ye bi na mu 。”(ye yè:song fan 。na mu :zhi tian de 。)②er zi huo nv er 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“zhang fu yi ai lian ji shao zi hu ?”ci zhi er zi 。《han fei zi ·shui lin shang 》:“wei ren jia ji zi 。”ci zhi nv er 。③ren de tong chen ,huo zhi nan ;huo zhi nv 。《shi jing ·bei feng ·pao you ku xie 》:“qiao qiao zhou zi ,ren she yin fou ?”(she :guo he 。yin āng:wo 。)《zhou na ·tao wai 》:“zhi zi yu gui ,yi ji shi jia 。”(zhi :ci 。gui :chu jia 。)④zun chen ,duo zhi nan zi 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“fei wo qian ji ,zi mo liang mei 。”(fei :fei 。qian qiān:cuo ,wu 。)⑤dong wu de luan huo you xiao de dong wu 。《shi jing ·xiao ya ·xiao wan 》:“ming ling you zi ,guo luo fu zhi 。”(ming ling mínglíng:yi chong chi he xin de hai chong 。guo luo guǒluǒ:xi yao feng 。)《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”⑥zhi wu de guo shi huo chong zi 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·ya liang 》:“shu zai dao bian er duo zi ,ci bi ku li 。”li shen 《min nong 》zhi yi :“chun chong yi li su ,qiu shou mo ke zi 。”⑦gu dai wu deng jue wei de di si deng 。《li ji ·wang zhi 》:“wang zhe zhi zhi lu jue :gong 、hou 、bai 、zi 、nan fan wu deng 。”⑧de zhi de di yi wei ,chang yu tian gan xiang pei yi ji ri 、ji nian 。《chun qiu · huan gong shi ba nian 》:“xia si yue bing zi ,gong hong yu ji 。”han yu 《xi guo fu ren mu zhi ming 》:“yuan he qi nian jia zi ,ri na zhi ,yi ji cu 。”(yuan he :tang xian zong nian hao 。ri na zhi :zhi xia zhi 。)you zhi shi er shi chen zhi yi ,ji zi shi ,zi ye shi yi shi zhi ci ri chen yi shi 。⑨li xi 。《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“zi dai jin qian qian guan 。”

    fei :

    ①wei bei ;wei fan 。《zuo chuan ·ding gong si nian 》:“mo mou fei de ,mo fan fei yi 。”(mo :bu 。mou :mou hua 。fan :chu ji 。)②wei li de shi ;guo cuo 。yu “shi ”xiang dui 。《zhuang zi ·ji wu lun 》:“bi yi yi shi fei ,ci yi yi shi fei 。”③zhi ze ;ji feng ;fei yi ;fei nan 。《lv shi chun qiu ·shen ji 》:“guo ren bu shui ,da fei shang 。”(shui :tong “yue ”。shang :zhi guo jun 。)《xun zi · xiu shen 》:“gu fei wo er dang zhe ,wu shi ye 。”④bu shi 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“zi fei yu ,an zhi yu zhi le ?”(zi :ni 。an :zen 。)⑤mo ;mei you 。zuo sai 《san dou fu xu 》:“sui bao fei yong 。”⑥fu ci 。bu 。《shang shu ·pan geng xia 》:“ge fei gan wei bo 。”( bo :ji bo 。)

    zhuang :

    ①da ;cheng da 。《shi jing ·xiao ya ·cai qi 》:“fang shu yuan lao ,ke zhuang ji 猶。”(猶,dao 。)li meng yang 《ming yuan lou chun wang 》:“feng yu jiang sheng zhuang ,bing ge de se han 。”②jiang zhuang ;jian zhuang 。zuo sai 《wu dou fu 》:“chao cai han bei 。”(chao :jiao jian 。)③zhuang nian ;gu ren san shi sui yi shang wei zhuang nian 。gu yi 《zhi an ce 》:“da guo zhi wang ,you ruo wei zhuang 。”④cheng nian ;chang da 。《han fei zi ·nan er 》:“zhou gong dan jia tian zi qi nian ,cheng wang zhuang ,shou zhi yi zheng 。”⑤xiong wei ;hao zhuang 。《han shu · fan kuai chuan 》:“shi bi xia yu chen deng qi feng pei ,ding tian xia ,he ji zhuang ye !”(feng pei :er yi ming 。)⑥ren wei yong gan 。《han shu ·gao di ji shang 》:“yu zhuang zhi ,ci yi jiu 。”(yu :xiang yu 。)

    zhuang nian :

    zhuang sui ,cheng nian 。yuan shu 《xiao gu 》:“qin yi wei yun yi ,~~tu wei kong 。”

    nian :

    ①shou cheng ;nian jing 。《gu liang chuan ·huan gong san nian 》:“wu gu jie shou wei you nian ye 。”su shi 《xi yu ting ji 》:“yu mai yu qi shan zhi yang ,ji zhan wei you nian 。”②shi er ge yue wei yi nian 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“shang zhi shi ,ba nian qi han 。”③nian ji ;nian sui 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“shi shi gu sheng nian er shi yu ,zui wei shao 。”④di wang de nian hao 。gai nian jiao gai yuan 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“gai nian wei yan kang 。”