• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 覯閔既多,受侮不少。

    “覯閔既多,受侮不少。”詩句出處:《柏舟》;是先秦詩人詩經的作品。

    泛彼柏舟,亦泛其流。
    耿耿不寐,如有隱憂。
    微我無酒,以敖以遊。

    我心匪鑒,不可以茹。
    亦有兄弟,不可以據。
    薄言往愬[1],逢彼之怒。

    我心匪石,不可轉也。
    我心匪席,不可卷也。
    威儀棣棣,不可選也。

    憂心悄悄,慍於群小。
    覯閔既多,受侮不少。
    靜言思之,寤辟有摽[2]。

    日居月諸,胡迭而微?
    心之憂矣,如匪浣衣。
    靜言思之,不能奮飛。

    【註釋】:

    覯:

    ①見;看見;遇到。《詩經·大雅·公劉》:“乃陟南岡,乃覯於京。”②通“構”。構成。《左傳·成公六年》:“其惡易覯。”

    閔:

    ①哀憐;憐憫。後作“憫”。《谷梁傳· 昭公九年》:“此何以志? 閔陳而存之也。”(志:記載。陳:國名。)《漢書·蘇武傳》:“武年老,子前坐事死,上閔之。”②憂愁;憂傷。馬融《琴賦》:“孤煢(qióng)特行,懷閔抱思。”(孤煢:孤獨。特:獨。)③病。《詩經·豳風·鴟鴞》:“鬻(yù)子之閔斯。”(鬻:養育。斯:語氣詞。)④憂患;兇喪。《左傳·宣公十二年》:“寡君少遭閔兇,不能文。”⑤憂慮;擔心。《漢書·藝文志序》:“書缺簡脫,禮壞樂崩,聖上喟然而稱曰:‘朕甚閔焉。’”⑥昏暗;糊塗。《史記·范雎蔡澤列傳》:“竊閔然不敏。”

    既:

    ①盡;終瞭。《左傳·僖公二十二年》:“楚人未既濟。”②副詞。已經。《論語·陽貨》:“既得之,患失之。”(患:擔心。)③連詞。1. 常與“且”、“又”呼應,表示二種情況並存。《詩經·大雅·烝民》:“既明且哲,以保其身。”2. 則;就。《論語·季氏》:“既來之,則安之。”

    多:

    ①數量大,與“少”相對。《孟子·公孫醜下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治國之道,即行仁政。寡:少。)王維《相思》:“願君多采擷。”②勝過;超過。湯顯祖《紫簫記·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司馬相如,漢辭賦傢。王粲:漢魏間人,貌美多才。)③稱贊;著重。《史記·季佈欒佈列傳》:“諸公皆多季佈能摧剛為柔,朱傢以此名聞當世。”《史記·魏其武安侯列傳》:“士亦以此多之。”④過分的;多餘的。《莊子·漁父》:“今子既上無君侯有司之勢,而下無大臣職事之官,而擅飭(chì)禮樂,選人倫以化齊民,不泰多事乎?”(飭:整頓。泰:太,過於,過分。)劉劭《人物志·體別》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天論》:“因物而多之,孰與騁能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正則雅,多哇則鄭。”(哇:淫邪的樂聲。)⑦副詞。表示限定。約相當於“隻”、“僅僅”。朱浮《為幽州牧與彭寵書》:“此猶河濱之民捧土以塞孟津,多見其不知量也。”《論語·子張》:“人雖欲自絕,其何傷於日月乎? 多見其不知量也。”

    受:

    ①接受。《詩經·大雅·假樂》:“受祿於天。”②承受;經過。《荀子·勸學》:“故木受繩則直,金就礪則利。”③遭受;遭到。《左傳·昭公十三年》:“不殺棄疾,雖得國,猶受禍。”④授予;付予。韓愈《師說》:“師者,所以傳道、受業、解惑也。”⑤適合。《呂氏春秋·圜道》:“宮商角徵羽,各處其處,音皆調勻,不可以相違,此所以無不受也。”⑥容納;包容。《周易·咸卦》:“君子以虛受人。”

    侮:

    ①欺負;侮辱。《詩經·邶風·柏舟》:“覯閔既多,受侮不少。”②輕慢;怠慢。《論語·季氏》:“侮聖人之言。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    少:

    (一)①數量少。與“多”相對。《左傳·哀公二年》:“陽虎曰:‘吾車少。’”②缺少;短少;差欠。《史記·平原君虞卿列傳》:“今少一人,願君即以遂備員而行矣。”③削弱。賈誼《治安策》:“欲天下之治安,莫若眾建諸侯而少其力。”④輕視;看輕;小看。《晉書·王濟傳》:“(濟)好以言傷物,儕(chái)類以此少之。”(儕類:同輩。)⑤不多時,表示時間短暫。《莊子·達生》:“少焉,果敗而反。”⑥副詞。表示程度淺。相當於“稍微”。《戰國策·趙策四》:“太後之色少解。” (二)shào ①年幼。與“老”相對。賀知章《回鄉偶書二首》之一:“少小離傢老大回,鄉音無改鬢毛衰(cuī)。”②少年人。《左傳·僖公二十八年》:“少長有禮,其可用也。”③排行最末的。《史記·孟嘗君列傳》:“田嬰者,齊威王少子。”


  • 觏闵既多,受侮不少。

    “觏闵既多,受侮不少。”诗句出处:《柏舟》;是先秦诗人诗经的作品。

    泛彼柏舟,亦泛其流。
    耿耿不寐,如有隐忧。
    微我无酒,以敖以游。

    我心匪鉴,不可以茹。
    亦有兄弟,不可以据。
    薄言往愬[1],逢彼之怒。

    我心匪石,不可转也。
    我心匪席,不可卷也。
    威仪棣棣,不可选也。

    忧心悄悄,愠于群小。
    觏闵既多,受侮不少。
    静言思之,寤辟有摽[2]。

    日居月诸,胡迭而微?
    心之忧矣,如匪浣衣。
    静言思之,不能奋飞。

    【注释】:

    觏:

    ①见;看见;遇到。《诗经·大雅·公刘》:“乃陟南冈,乃觏于京。”②通“构”。构成。《左传·成公六年》:“其恶易觏。”

    闵:

    ①哀怜;怜悯。后作“悯”。《谷梁传· 昭公九年》:“此何以志? 闵陈而存之也。”(志:记载。陈:国名。)《汉书·苏武传》:“武年老,子前坐事死,上闵之。”②忧愁;忧伤。马融《琴赋》:“孤茕(qióng)特行,怀闵抱思。”(孤茕:孤独。特:独。)③病。《诗经·豳风·鸱鸮》:“鬻(yù)子之闵斯。”(鬻:养育。斯:语气词。)④忧患;凶丧。《左传·宣公十二年》:“寡君少遭闵凶,不能文。”⑤忧虑;担心。《汉书·艺文志序》:“书缺简脱,礼坏乐崩,圣上喟然而称曰:‘朕甚闵焉。’”⑥昏暗;糊涂。《史记·范雎蔡泽列传》:“窃闵然不敏。”

    既:

    ①尽;终了。《左传·僖公二十二年》:“楚人未既济。”②副词。已经。《论语·阳货》:“既得之,患失之。”(患:担心。)③连词。1. 常与“且”、“又”呼应,表示二种情况并存。《诗经·大雅·烝民》:“既明且哲,以保其身。”2. 则;就。《论语·季氏》:“既来之,则安之。”

    多:

    ①数量大,与“少”相对。《孟子·公孙丑下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治国之道,即行仁政。寡:少。)王维《相思》:“愿君多采撷。”②胜过;超过。汤显祖《紫箫记·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司马相如,汉辞赋家。王粲:汉魏间人,貌美多才。)③称赞;着重。《史记·季布栾布列传》:“诸公皆多季布能摧刚为柔,朱家以此名闻当世。”《史记·魏其武安侯列传》:“士亦以此多之。”④过分的;多余的。《庄子·渔父》:“今子既上无君侯有司之势,而下无大臣职事之官,而擅饬(chì)礼乐,选人伦以化齐民,不泰多事乎?”(饬:整顿。泰:太,过于,过分。)刘劭《人物志·体别》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天论》:“因物而多之,孰与骋能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正则雅,多哇则郑。”(哇:淫邪的乐声。)⑦副词。表示限定。约相当于“只”、“仅仅”。朱浮《为幽州牧与彭宠书》:“此犹河滨之民捧土以塞孟津,多见其不知量也。”《论语·子张》:“人虽欲自绝,其何伤于日月乎? 多见其不知量也。”

    受:

    ①接受。《诗经·大雅·假乐》:“受禄于天。”②承受;经过。《荀子·劝学》:“故木受绳则直,金就砺则利。”③遭受;遭到。《左传·昭公十三年》:“不杀弃疾,虽得国,犹受祸。”④授予;付予。韩愈《师说》:“师者,所以传道、受业、解惑也。”⑤适合。《吕氏春秋·圜道》:“宫商角徵羽,各处其处,音皆调匀,不可以相违,此所以无不受也。”⑥容纳;包容。《周易·咸卦》:“君子以虚受人。”

    侮:

    ①欺负;侮辱。《诗经·邶风·柏舟》:“觏闵既多,受侮不少。”②轻慢;怠慢。《论语·季氏》:“侮圣人之言。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    少:

    (一)①数量少。与“多”相对。《左传·哀公二年》:“阳虎曰:‘吾车少。’”②缺少;短少;差欠。《史记·平原君虞卿列传》:“今少一人,愿君即以遂备员而行矣。”③削弱。贾谊《治安策》:“欲天下之治安,莫若众建诸侯而少其力。”④轻视;看轻;小看。《晋书·王济传》:“(济)好以言伤物,侪(chái)类以此少之。”(侪类:同辈。)⑤不多时,表示时间短暂。《庄子·达生》:“少焉,果败而反。”⑥副词。表示程度浅。相当于“稍微”。《战国策·赵策四》:“太后之色少解。” (二)shào ①年幼。与“老”相对。贺知章《回乡偶书二首》之一:“少小离家老大回,乡音无改鬓毛衰(cuī)。”②少年人。《左传·僖公二十八年》:“少长有礼,其可用也。”③排行最末的。《史记·孟尝君列传》:“田婴者,齐威王少子。”


  • gou min ji duo ,shou wu bu shao 。

    “gou min ji duo ,shou wu bu shao 。”shi gou chu chu :《bai zhou 》;shi xian qin shi ren shi jing de zuo pin 。

    fan bi bai zhou ,yi fan ji liu 。
    geng geng bu mei ,ru you yin you 。
    wei wo mo jiu ,yi ao yi you 。

    wo xin fei jian ,bu ke yi ru 。
    yi you xiong di ,bu ke yi ju 。
    bao yan wang su [1],feng bi zhi nu 。

    wo xin fei dan ,bu ke zhuai ye 。
    wo xin fei xi ,bu ke juan ye 。
    wei yi di di ,bu ke shua ye 。

    you xin qiao qiao ,yun yu qun xiao 。
    gou min ji duo ,shou wu bu shao 。
    jing yan sai zhi ,wu bi you biao [2]。

    ri ju yue zhu ,hu die er wei ?
    xin zhi you yi ,ru fei huan yi 。
    jing yan sai zhi ,bu neng fen fei 。

    【zhu shi 】:

    gou :

    ①jian ;kan jian ;yu dao 。《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“nai zhi na gang ,nai gou yu jing 。”②tong “gou ”。gou cheng 。《zuo chuan ·cheng gong liu nian 》:“ji e yi gou 。”

    min :

    ①ai lian ;lian min 。hou zuo “min ”。《gu liang chuan · zhao gong jiu nian 》:“ci he yi zhi ? min chen er cun zhi ye 。”(zhi :ji zai 。chen :guo ming 。)《han shu ·su wu chuan 》:“wu nian lao ,zi qian zuo shi si ,shang min zhi 。”②you chou ;you shang 。ma rong 《qin fu 》:“gu qiong (qióng)te hang ,huai min bao sai 。”(gu qiong :gu du 。te :du 。)③bing 。《shi jing ·bin feng ·chi xiao 》:“yu (yù)zi zhi min si 。”(yu :yang yo 。si :yu qi ci 。)④you huan ;xiong sang 。《zuo chuan ·xuan gong shi er nian 》:“gua jun shao zao min xiong ,bu neng wen 。”⑤you lv ;dan xin 。《han shu ·yi wen zhi xu 》:“shu que jian tuo ,li huai le beng ,sheng shang kui ran er chen yue :‘zhen shen min yan 。’”⑥hun an ;hu tu 。《shi ji ·fan ju cai ze lie chuan 》:“qie min ran bu min 。”

    ji :

    ①jin ;zhong le 。《zuo chuan ·xi gong er shi er nian 》:“chu ren wei ji ji 。”②fu ci 。yi jing 。《lun yu ·yang huo 》:“ji de zhi ,huan shi zhi 。”(huan :dan xin 。)③lian ci 。1. chang yu “ju ”、“you ”hu ying ,biao shi er chong qing kuang bing cun 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“ji ming ju zhe ,yi bao ji shen 。”2. ze ;jiu 。《lun yu ·ji shi 》:“ji lai zhi ,ze an zhi 。”

    duo :

    ①shu liang da ,yu “shao ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“de dao zhe duo zhu ,shi dao zhe gua zhu 。”(de dao :zhi de zhi guo zhi dao ,ji hang ren zheng 。gua :shao 。)wang wei 《xiang sai 》:“yuan jun duo cai xie 。”②sheng guo ;chao guo 。shang xian zu 《zi xiao ji ·qiao tan 》:“xiang ta cai shi xiang ru ,mao duo wang can 。”(xiang ru :si ma xiang ru ,han ci fu jia 。wang can :han wei jian ren ,mao mei duo cai 。)③chen zan ;zhao chong 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“zhu gong jie duo ji bu neng cui gang wei rou ,zhu jia yi ci ming wen dang shi 。”《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shi yi yi ci duo zhi 。”④guo fen de ;duo yu de 。《zhuang zi ·yu fu 》:“jin zi ji shang mo jun hou you si zhi shi ,er xia mo da chen zhi shi zhi guan ,er shan chi (chì)li le ,shua ren lun yi hua ji min ,bu tai duo shi hu ?”(chi :zheng du 。tai :tai ,guo yu ,guo fen 。)liu shao 《ren wu zhi ·ti bie 》:“fu zai duo yi 。”⑤zeng duo 。《xun zi ·tian lun 》:“yin wu er duo zhi ,shu yu cheng neng er hua zhi ?”⑥tong “chi ”,bu zheng 。《fa yan ·wu zi 》:“zhong zheng ze ya ,duo wa ze zheng 。”(wa :yin xie de le sheng 。)⑦fu ci 。biao shi xian ding 。yao xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhu fu 《wei you zhou mu yu peng chong shu 》:“ci you he bin zhi min peng tu yi sai meng jin ,duo jian ji bu zhi liang ye 。”《lun yu ·zi zhang 》:“ren sui yu zi jue ,ji he shang yu ri yue hu ? duo jian ji bu zhi liang ye 。”

    shou :

    ①jie shou 。《shi jing ·da ya ·jia le 》:“shou lu yu tian 。”②cheng shou ;jing guo 。《xun zi ·quan xue 》:“gu mu shou sheng ze zhi ,jin jiu li ze li 。”③zao shou ;zao dao 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“bu sha qi ji ,sui de guo ,you shou huo 。”④shou yu ;fu yu 。han yu 《shi shui 》:“shi zhe ,suo yi chuan dao 、shou ye 、jie huo ye 。”⑤kuo ge 。《lv shi chun qiu ·huan dao 》:“gong shang jiao zheng yu ,ge chu ji chu ,yin jie diao yun ,bu ke yi xiang wei ,ci suo yi mo bu shou ye 。”⑥rong na ;bao rong 。《zhou yi ·xian gua 》:“jun zi yi xu shou ren 。”

    wu :

    ①qi fu ;wu ru 。《shi jing ·bei feng ·bai zhou 》:“gou min ji duo ,shou wu bu shao 。”②qing man ;dai man 。《lun yu ·ji shi 》:“wu sheng ren zhi yan 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    shao :

    (yi )①shu liang shao 。yu “duo ”xiang dui 。《zuo chuan ·ai gong er nian 》:“yang hu yue :‘wu che shao 。’”②que shao ;duan shao ;cha qian 。《shi ji ·ping yuan jun yu qing lie chuan 》:“jin shao yi ren ,yuan jun ji yi sui bei yuan er hang yi 。”③xiao ruo 。gu yi 《zhi an ce 》:“yu tian xia zhi zhi an ,mo re zhong jian zhu hou er shao ji li 。”④qing shi ;kan qing ;xiao kan 。《jin shu ·wang ji chuan 》:“(ji )hao yi yan shang wu ,chai (chái)lei yi ci shao zhi 。”(chai lei :tong bei 。)⑤bu duo shi ,biao shi shi jian duan zan 。《zhuang zi ·da sheng 》:“shao yan ,guo bai er fan 。”⑥fu ci 。biao shi cheng du jian 。xiang dang yu “shao wei ”。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“tai hou zhi se shao jie 。” (er )shào ①nian you 。yu “lao ”xiang dui 。he zhi zhang 《hui xiang ou shu er shou 》zhi yi :“shao xiao li jia lao da hui ,xiang yin mo gai bin mao cui (cuī)。”②shao nian ren 。《zuo chuan ·xi gong er shi ba nian 》:“shao chang you li ,ji ke yong ye 。”③pai hang zui mo de 。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“tian ying zhe ,ji wei wang shao zi 。”